آموزش عالی سوئد

تاریخچه

قدیمی‌ترین دانشگاه سوئد و کشورهای اسکاندیناوی( دانشگاه اوپسالا Uppsala) طی سال 1477 تأسیس شد.گفتنی است در آن اثنا دانشگاه مذکور بر دانشکده‌های فلسفه، حقوق و الهیات مشتمل بوده و مختص  دانش‌جویانی بود که قادر به ادامه تحصیل در سایر دانشگاه‌های  اروپائی نبودند.طی قرن هفدهم دانشگاه لاند شروع به فعالیت نموده و آموزش عالی برخی از رشته‌های علوم طبیعی را نیز شامل می‌گردید.  علوم طبیعی در قرن هجدهم گسترش عمده‌ای یافت. طی قرن نوزدهم آزمون ورودی تحت عنوان معیار پذیرش دانش آموزان برگزار گردیده و طی  دهه80 به مدارس گرامر آن زمان تعمیم یافته اما دانشگاه‌ها کنترل زیادی برآن داشتند. تخصص و علاقه به تحقیق موجب گردید تامهارت‌های علمی به عنوان یکی از مهمترین معیارهای انتصاب اساتیدتعیین گردد. در اواخر قرن19، تعدادی ازمؤسسات آموزش عالی تخصصی نیز آغاز به فعالیت نمودند که بعداً  به دانشکده‌ها تغییر وضعیت دادند.  دانشگاه‌های " آزاد " نیز طی  سال 1891 درگوتنبرگ و طی سال  1878 در استکهلم آغاز به فعالیت نمودند. دانشگاه‌های مذکور بر علوم طبیعی تمرکز داشته و در جهت برآورده ساختن نیازمندیهای ساختار آموزشی هماهنگ باجامعه و محیط اطراف فعالیت می‌نمودند.  در سال1889 دانشکده‌ها نیز به دانشگاه‌ها تغییر وضعیت دادند. از آغاز قرن 19، مؤسسة کارولینسکا و مؤسسه سلطنتی فن‌آوری درحوزه‌های پزشکی و فن‌آوری آغاز به فعالیت نمودند. در سال 1997 دولت سوئد تصمیم به تغییر وضعیت دانشکده‌های دولتی  به دانشگاه‌ها گرفت. توسعة اساسی آموزش عالی در دهة 1960 اتفاق افتاد یعنی  هنگامی که دانشکده‌ها در اکثر نقاط دایر شدند.  رشته‌های آموزشی با برنامه‌های درسی ویژه تعیین شده و در سال1969 تصویب گردید.طی سال 1977 آموزش عالی دچار تحولات اساسی گردید. تقریباً کلیه دوره‌های آموزش عالی در قالب سیستم واحدی  ادغام شده و به واسطه قوانین  یکسان اداره می‌گردید. ویژگی بارز اصلاحات، تأکید عمده بر آموزش عالی به عنوان گامی در زندگی کاری و برآورده نمودن  نیازهای منطبق با آن بود. جهت  نیل به هدف مذکور، برنامه‌های آموزشی عمدتاً درقالب سیستمی واحد ادغام گردید. درهمین اثنا آموزش رایگان، توسط مجلس ملی سوئد (ریکسدگ) کنار گذاشته شد. گفتنی است که ریکسدگ هر ساله در خصوص  ابعاد و اصول کلی آموزش رایگان به اتخاذ تصمیم مبادرت می‌نمود. پذیرش  دانش‌جو عمدتاً بصورت متمرکز انجام می‌گرفت. این در حالی است که پذیرش رایگان عمدتاً توسط دانشکده‌ها صورت می‌گرفت. علاوه بر این،  آژانس دولتی عهده‌دار مسئولیت پذیرش و تعهد برنامه‌های  آموزشی بود. آژانس مذکور هم‌چنین عهده‌دار مسئولیت تعیین برنامه‌های  آموزش عمومی در جهت تعیین خطوط کلّی آموزش ملی بود. دانش‌جویان نسبت به این نظام معترض بودند زیرا باعث محدودیت در انتخاب رشته‌های تحصیلی  می‌گردید. از این‌روی در اوایل دهة 90 اصلاحاتی صورت گرفت که منجربه تنظیم قوانین  جدید آموزش عالی طی سال 1993 گردید.  نتیجه براین شد که ریکسدگ و دولت سوئد به تصمیم گیری درخصوص  خطوط آموزشی مبادرت ننموده  و تنها به تصمیم گیری درخصوص نحوه و شرایط اعطای مدارک اعطایی و دامنه و اهداف آن‌ مبادرت می‌نمودند. آژانس ملی کنار گذاشته شده و در نتیجه  دانش‌جویان از آزادی عمل بیش‌تری برخوردار گردیدند.حضور درمراکز  آموزش عالی به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت. 

در سال 1977 ، کلیه آموزشهای پس از مقطع آموزش متوسطه( کلیه آموزشهای دانشگاهی وکالجهای غیر دانشگاهی و انواع مختلف آموزشهای حرفه أی) بصورت یک سیستم واحد در آمد .

برای سیستم مذکور، برنامه ریزی و قوانین ملی معتبری طراحی گردیده و اهداف وطول دوره‌ها ومسائلی مالی توسط مجلس ملی سوئد تعیین گردید. تا سال 1989 دولت سوئد به طراحی برنامه‌های آموزشی مبادرت می‌نمود، این در حالی‌است که پس از تغییر حکومت در پاییز سال1991 اصلاحات کلی با هدف حذف قوانین مذکور از سیستم واحد آموزشی عالی و اعطای اختیارات بیشتر به موسسات آموزش عالی صورت گرفت .این اصلاحات در سال1992 توسط مجلس تصویب شده و در اول جولای سال1993 قوانین جدید آموزش عالی ارائه گردید. سازماندهی تحصیلی و تعیین تعداد واحدهای پیشنهادی آموزشی بطور محلی صورت می‌گیرد. با توجه به قوانین تحصیلات تکمیلی مصوب سال1993 هدف موسسات آموزش عالی ارائه آموزش های تکمیلی و انجام تحقیقات و نیز توسعه فرهنگ و هنر سوئدی می‌باشد.تأکید اصلی برکیفیت واستفاده بهینه از منابع آموزشی در دسترس می‌باشد . در آموزش عالی از کلیه جهات میان زنان ومردان تساوی وجود داشته و دانشگاهها وکالجهای دانشگاهی به توسعه ارتباطات بین المللی با سایر کشورها مبادرت می‌نمایند. در اوایل دهه40 حدود %80 شهروندان  سوئدی از تحصیلات پایه برخوردار بوده و کمتر از 10 درصد از آنان نیز به گذراندن مقطع آموزش متوسطه نائل آمدند. این در حالی است که تنها 2درصد از افراد از  مدارک آموزش عالی بر خوردار بودند.تقریباً پس از گذشت60 سال تغییرات زیادی در ساختار آموزش عالی اعمال گردیده است. به نحوی‌که در آغاز سال2000  بیش از 75 در صد از جمعیت 25 تا64 ساله، از  تحصیلات مقطع تکمیلی متوسطه برخوردار بوده و نسبت جمعیت برخوردار از تحصیلات عالی بر29درصد بالغ گردید. درآغاز دهه30 بالغ بر2500 نفر درآزمون پذیرش حضور یافته و حدود نیمی از آنان  به آموزش عالی راه یافتند. طی دهه1960 تعداد دانش‌جویان جدید به میزان سه برابر افزایش یافت.  به عبارت دیگر از تعداد7800 نفر به 26400 نفر در اواخر دهه بالغ گردید.با گذشت زمان  افزایشی پیوسته و ممتدی درتعداد دانش‌جویان رخ داده و آموزش عالی بویژه طی دهه90 از گسترش چشم‌گیری برخوردار گردید. برنامه‌های نوین آموزش معلمان نیز براهمیت مقاطع آموزش تخصصی تأکید داشته که به قادر ساختن معلمین در جهت تشخیص مشکلات آموزشی مدارس و حمایت از دانش آموزان منجر می‌گردد. دربرنامه های نوین آموزشی، کلیه معلمین، در هر رشته‌ای که به تحصیل مبادرت می‌نمایند، به توانائی های آموزش پایه دردورة تعلیمات عمومی و تعمیق دانش خود با مطالعه در گرایش‌های اختصاصی رشته‌های مختلف آموزشی نائل می‌آیند. جهت اخذ دریافت مدرک معلمی فوق،  دانش‌جویان  آموزش معلمان می‌بایستی از  دانش و مهارت‌های لازم جهت درک اهداف دوره‌های آموزش پیش دبستانی، مدارس ابتدایی و مراکز آموزشی برخوردار بوده و هم چنین در  فعالیت‌های منطبق برساختارهای آموزشی مشارکت نمایند. از جمله دیگر شرایط لازم می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

ـ انتقال مطالب و دانش مربوط به موضوع یا موضوعات مورد نظر به دانش‌آموزان

ـ ارزشیابی و تصدیق  پیشرفت دانش‌آموزان و برقراری ارتباط با والدین

ـ آشنایی، تجزیه وتحلیل و تعیین دیدگاه‌های دانش آموزان درخصوص موضوعات علوم انسانی، زیست محیطی و اعمال تغییرات در محیط اطراف

ـ تمیز دادن و وقوف براهمیت تفاوت‌های میان جنسیت‌های مختلف  به هنگام تدریس و ارائه مطالب آموزشی

ـ مشارکت درطرح ریزی، اجراء و ارزشیابی طرحهای آموزشی ومدیریت طرحهای مذکور

ـ بهره گیری  ازTO(تکنولوژی اطلاعات ) در جهت توسعه برنامه های آموزشی و وقوف بر اهمیت نقش علوم چندرسانه‌ای درآن. 

سال تحصیلی دانشگاهی

سال دانشگاهی درکشور سوئد بر40 هفته آموزشی متشکل از 2 ترم تحصیلی (ترم پاییزه  از اواسط یا اواخر اگوست تا اواسط ژانویه وترم بهاره از اواسط ژانویه تا ابتدای ژوئن) مشتمل می‌گردد.

توصیف عمومی ساختار آموزش عالی

دوره‌های آموزش عالی و مطالعات وتحقیقا ت آموزش تکمیلی در تعداد 13دانشگاه و 23دانشکده کشور برگزارمی‌گردد. گفتنی است که مسئولیت رسیدگی و نظارت بر امور دانشگاه‌ها ی مذکور بر عهده نهادهای ایالتی آموزشی قرار دارد. تعداد3 موسسه غیر رسمی آموزشی (دانشگاه تکنولوژی(chalmerz )، دانشکده (jonkoing )و دانشکده علوم اقتصاد استکهلم در استگهله) نیز به ارائه مدارک آموزشی مبادرت می‌نمایند. بالغ بر20 موسسه آموزشی عالی کشور، از مجوز اعطای مدرک علمی در مقطع کارشناسی برخوردارمی‌باشند. آموزش عالی در کشورسوئد به مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تقسیم می‌گردد. دوره‌های آموزش کارشناسی، آموزش‌های ضمن خدمت و آموزش تکمیلی را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد.

ارزیابی تحصیلی مراکز آموزش عالی

در کشور سوئد هیات اعضای علمی مراکز آموزش عالی که مستقل از دولت و سایر موسسات فعالیت می‌نماید به ارزش‌یابی عملکرد مراکز آموزش عالی مبادرت می‌نماید. هیات مذکور با جمع آوری اطلاعات درخصوص عملکرد نظام آموزشی به طور منظم و تجزیه و تحلیل آنها، به پیشنهاد تغییرات و اقدامات اصلاحی ضروری مبادرت می‌نماید. برنامه ارزش یابی هیاُ ت مذکور در خصوص برنامه‌های آموزشی به منظور ارتقاء کیفیت آموزشی مراکز آموزش عالی مد نظر قرارمی‌گیرد. روش هیات امنای ملی بر پایه خود ارزیابی با استفاده از همتایان ملی و بین المللی است. همچنین هیات امنا در گسترش روشهای کنترل کیفیت و فراهم آوردن مسائلی جهت ارتقاء کیفی موسسات مشارکت دارد.

چار چوب‌های قانونی

قانون جدید حاکم بر ساختار آموزشی عالی کشور سوئد که از اول جولای سال 1993 به اجرا در آمد، به کاهش تاثیر نظارتی ایالات کشور بر عملکرد روزمره دانشگاهها و دانشکده‌ها ی کشور منتهی گردید. آژانس ملی آموزش عالی سوئد از اول جولای 1995 عهده دار بررسی و ارائه مدارک دانشگاهی دانشجویان کشور بوده است . این در حالی است که مدارک علمی دانشگاه‌های علوم کشاورزی توسط دانشگاه ملی سوئد و بررسی مدارک دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای بر عهده دپارتمان آموزش گذارده شده است.

مراکز آموزش عالی

 دوره‌های آموزش عالی درمقاطع بالاتر از کارشناسی در13 دانشگاه دولتی و23 دانشکده ارائه می‌گردد. علاوه بر این، 8 دانشکده مربوط به علوم بهداشتی و موسسات خصوصی آموزش عالی ، همچون موسسه فن آوری بنیادChalmers و دانشکده بنیادIonkoping نیز فعالیت دارند.

از جمله مهمترین موسسات آموزش عالی دولتی کشور سوئد می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

15 کالج دانشگاهی در نقاط مختلف کشور

موسسات تک دانشکده‌ای از قبیل موسسه دندانپزشکی وپزشکی ، موسسه سلطنتی تکنولوژی ، موسسه آموزشی استهکلم وکالج دانشگاهی تربیت بدنی

7 کالج دانشگاهی علوم هنری در استکهلم  

26 کالج علوم پزشکی ویژه کسب مهارتهای پیراپزشکی که تحت نظارت شوراهای شهری فعالیت می‌نمایند.گفتنی است دانشگاهها وکالجهای دولتی سوئد در زمره آژانس های مرکزی دولت بوده و کادر آنها در زمره کارمندان دولت بشمار می‌روند . تعداد10موسسه آموزش عالی دیگر نیز فعالیت دارندکه به ارائه مدارک علمی کارشناسی و پایین‌تر مبادرت می‌نمایند. درکشور سوئد آموزش عالی به دو بخش آموزش کارشناسی و پایین‌تر و آموزش بالاتر از کارشناسی تقسیم می‌گردد. آموزش کارشناسی و پایین‌تر، آموزش پیوسته را نیز شامل می‌گردد. کلیه دوره‌های آموزش عالی در دانشگاهها و دانشکده‌ها ارائه می‌گردد. هیچ‌گونه برنامه آموزش عالی غیر دانشگاهی بخصوصی درکشور سوئد وجود ندارد. آموزش عالی رایگان می‌باشد. از سال1990 تعداد دانشجویان به میزان60 % افزایش یافته وهم اکنون بالغ بر300 هزار دانشجو درمقطع کارشناسی و پایین‌تر به تحصیل مبادرت می‌نمایند. .هزینه کل آموزش عالی طی سالهای 1996 ، 1997 ، 1998 به ترتیب بر 29 میلیون ، 4/30 میلیون و9/31 میلیون کرون سوئد بالغ گردید.

مراکز آموزش‌  علوم مذهبی‌

  آموزش علوم مذهبی در دانشکده‌های‌ الهیات‌ دانشگاه‌های‌ آپسالا و لوند سوئد به علاقه مندان ارائه می‌گردد.علاوه بر این دوره‌ های‌ آموزش علوم الهیات‌ دردانشگاه‌های‌گوتنبرگ‌، لیندکوپینگ‌، کاراشتاد و اومه‌آ نیز به علاقمندان‌ ارائه می‌گردد.کشیشان‌ آینده‌، پس‌ ازفارغ‌التحصیلی‌ ازدانشگاه‌ های مذکور، در مؤسسات تربیت‌ کشیش‌ درکلیساهای‌ شهرهای‌ آپسالا یا لوند تحت‌ تعلیم‌ علوم‌ ویژه‌ مذهبی قرار می‌گیرند. برخی‌ کلیساهای‌ آزاد درکالجهای‌ مذهبی‌ نیز به ارائه تعالیم‌ الهی ویژه‌ روحانیون‌ مورد تأیید دولت سوئد مبادرت می‌نمایند.مهمترین هدف‌ آموزش‌ علوم مذهبی‌ در نظام‌ آموزشی‌ سوئد ارائه‌ دیدگاه عینی‌ از مذاهب‌ گوناگون‌جهان‌ به‌ علاقه مندان تحصیل در رشته‌های آموزشی علوم مذهبی می‌باشد.

دانشگاه‌ها و دانشکده ‌های ایالتی

آموزش عالی درکشور سوئد در دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها ی ایالتی ارائه می‌گردد. آموزش مقطع کارشناسی از لحاظ سطح در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور معادل سازی می‌گردد. در دوره‌های آموزشی دانشگاه‌ها، دوره‌های گسترده تر علمی ارائه گردیده و برنامه‌ها ی آموزشی در قالب یک یا چند حوزه علمی تدریس می‌گردد. این در حالی‌است که دانشگا‌هها تنها به تعیین و معرفی یک حوزه علمی خاص مبادرت نموده و منحصراً از حق ارائه برنامه‌های آموزشی در محدوده همان حوزه علمی برخوردارمی باشند.

از جمله مهمترین دانشگاه‌های ایالتی کشور سوئدمی‌توان به دانشگاه uppsala، دانشگاه lund، دانشگاه gatebory، دانشگاه stockholm، دانشگاه umea، دانشگاه linkoping، دانشگاه تکنولوژی lulea، موسسه kayolinska، موسسه تکنولوژی royal، دانشگاه karlstad، دانشگاه orebro، دانشگاه vaxjoو دانشگاه علوم کشاورزی سوئد اشاره نمود. از جمله مهمترین دانشگا‌های ملی کشورسوئد نیزمی‌توان به تعداد 7 دانشکده استکهلم اشاره نمود که در جهت برگزاری دوره‌های آموزشی حوزه‌های گوناگون هنری، ورزشی و آموزشی و پرورشی (تربیت معلم) فعالیت می‌نمایند.از پائیز سال1997 قوانین ملی متحد الشکل ترو مشخص تری درخصوص پذیرش دانشجویان در دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها ی ایالتی به اجرا در آمد. طبق قوانین مصوب دسامبر 2001، (قوانین اصلاحات آموزشی دانشگاه‌ها و دانشکده‌های ایالتی)تلاشهایی درجهت افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو درمراکز آموزشی عالی به عمل می‌آید.لازم به ذکر است که طی سالهای 2002-2004بالغ بر 120میلیون کرون سوئدی در حوزه آموزش عالی جهت افزایش ظرفیت دانشجویان هزینه می‌گردد.  در جهت نیل به چنین هدفی، قوانین گزینش دانشجو در مراکز آموزش عالی کشور سوئد با سیستم جدید آموزش عالی منطبق گردیده و حداقل90 در صد دانشجویان کالجهای ایالتی را تحت پوشش قرارمی‌دهد. متقاضیان  ساکن کشورهای دانمارک، فنلاندو نروژ علاوه بر برخورداری از مجوز حضور در دوره‌های آموزش عالی درکشور‌های خود مجاز به انتخاب رشته‌های آموزش عالی درکشور سوئدمی‌باشند. با این تفاوت که آن دسته از متقاضیانی که زبان ملی آنان زبان غیر سوئدی است می‌بایستی از تسلط کافی بر زبان سوئدی برخوردار باشند. از جمله دیگر ویژگی‌های ضروری جهت حضور درمراکز آموزش عالی کشور سوئد می‌توان به برخورداری از رده‌های سنی 25-20 سال تمام، حداقل 4 سال سابقه استخدامی و تسلط کافی بر زبانهای سوئدی یا انگلیسی اشاره نمود.

اهداف آموزشی

از جمله مهمترین اهداف دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها ی ایالتی کشور سوئد می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود :

ارائه دوره‌های تخصصی تئوریک و عملی

اجرای فعالیتهای تحقیقاتی در جهت توسعه نظام آموزش عالی کشور

درموسسات آموزش عالی کشور سوئد رابطه نزدیکی میان فعالیتهای تحقیقاتی و آموزش علمی برقرار می‌باشد. از جمله دیگر اهداف عالی موسسات و مراکز آموزش عالی کشور سوئد می‌توان به مشارکت فعال دانش جویان درجهت توسعه هر چه بیشتر آموزش عالی اشاره نمود. علاوه بر این، همچنین مراکز آموزش عالی در جهت ترویج سیاست برقراری حقوق مساوی برای کلیه دانش جویان سوئدی بدون توجه به جنسیت، نژاد قومی و عدم توانایی جسمانی و ذهنی دانشجویان فعالیت می‌نمایند. ازجمله مهمترین اهداف مقطع آموزش کارشناسی درکشور سوئد می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. پرورش توانایی ارزیابی تحصیلی دانشجویان

 2. تبادل دانش با افراد برخوردار از مهارتهای تخصصی

آمار تحصیلی

طبق آخرین آمار بدست آمده در سال 2000بالغ بر 319000دانش جو در مقطع آموزشی کارشناسی کشور  آموزش می‌بیند که از این تعداد، 59 در صد از دانش جویان را زنان تشکیل می‌دهند.

تعداد دانش‌جویانی که در رشته‌های تخصصی به تحصیل مبادرت می‌نمایند نیز بر 40000 دانشجو بالغ می‌گردد که 60 در صد از آن به جمعیت زنان کشور تعلق دارد. لازم به ذکر است که حداقل دوره‌های آموزش مقطع آموزشی کارشناسی در نظام آموزشی عالی سوئد 3سال می‌باشد.

گفتنی است که درحدود  دوره‌های آموزشی در زمینه علوم اجتماعی، حدودزمینه رشته‌های آموزشی وحدود در زمینه علوم فنی و طبیعی برگزارمی‌گردد. بالاترین نرخ حضور زنان سوئدی در رشته دبیری (80درصد) و پایین ترین آن در رشته‌های علوم طبیعی و علوم فنی (30درصد) بوده است. قریب به 50درصد ازدانش جویان مقطع آموزش کارشناسی در سوئد به رده سنی زیر 25 سال تعلق دارد. نظام آموزشی عالی سوئد به گونه‌ای طراحی گردیده که حداقل یکی از والدین سوئدی از تحصیلات دانشگاهی یا دانشکده‌ای برخوردارمی‌باشد. تعداد کل کادر آموزشی و غیر آموزشی دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مشهور سوئد طی سال 2000 بر 48900 نفر بالغ گردید. از هر 3 نفر، 1 نفر به کادر دانشگاهی اداری یا فنی تعلق دارد. تعداد اساتید مراکز آموزش عالی بر 22800 نفر بالغ گردیده که درصد عمده‌أی از آن از مدرک آموزشی دکتری برخوردارمی‌باشند.

گفتنی است که در حدود  از شهروندان سوئدی رده‌های سنی 64-25سال از تحصیلات عالیه برخورداربوده و بالغ بر13در صد ازآنها به اتمام دوره آموزشی ظرف مدت 3 سال نائل آمده اند. طی سالهای اخیر تعاد دانش جویان مراکز آموزش عالی کشور سوئد تا 60 درصد افزایش یافته و منابع مالی بیشتری به مقطع آموزشی کارشناسی جهت توسعه این مقطع آموزشی درآینده اختصاص یافته است. طی سال تحصیلی 2000-1999،  بالغ بر 70100 دانش جوی جدید وارد مراکز آموزش عالی شدند.گفتنی است که تعداد کل دانش جویان مقطع آموزش کارشناسی بر32  هزاردانشجو بالغ می‌گردد. طی سالهای 2002-2001، تعداد 10500 مرکز آموزش عالی جدید احداث گردید.طی سال 2003 بالغ بر500 میلیون کرون سوئدی جهت توسعه برنامه‌های آموزش صرف خواهد شد .توسعه دانشگاهی کشور سوئد در سالهای اخیر نه تنها به افزایش تعداد دانش جویان بلکه  به احداث دانشکده‌های جدید آموزش عالی منجر گردیده و تعداد 3 دانشکده به دانشگاه تغییر وضعیت داده اند.طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال 1998هر استان سوئد از حداقل یک دانشکده برخوردارمی‌باشد. دانشکده‌های علوم بهداشت نیز که توسط شوراهای استانی اداره می‌گردید، ادغام شده و توسط دانشگاههاو دانشکده‌ها اداره و نظارت می‌گردند. طی سال تحصیلی2000/1999، حدود27500 دانش‌جوی سوئدی درمراکز علمی خارج از کشور به تحصیل مبادرت ‌نمودندکه از این میان حدود6000  نفر به طرح مبادله  دانش‌جو تعلق داشت. طبق آخرین آمار بدست آمده، تعداد دانش‌جویان خارجی سوئد بر 8000 نفر بالغ می‌گردد. کشورهای آمریکا و انگلستان،  به ترتیب درحدود %20، از دانشجویان سوئدی را تحت پوشش قرار داده‌اند.کشورهای‌ فرانسه و اسپانیا نیز به پذیرش تعداد زیادی از دانش‌جویان سوئدی مبادرت می‌نمایند. بیشترین تعداد مبادله  دانش‌جو در برنامه اراسموس بر2700 دانش‌جو طی سال 2001-2000 بالغ می‌گردد. گفتنی است که تعداد دانش جویان طرح اراسموس مستقر درکشور سوئد طی سال 2001-2000 بر4900 نفر بالغ گردید. لازم به ذکر است که عمده دانش‌جویان مشمول طرح مذکور به تحصیل درکشورهای انگلستان (668 نفر)، آلمان(557 نفر)، فرانسه (444 نفر) و اسپانیا(280 نفر) مبادرت می‌نمایند. طرح اراسموس شامل تبادل معملین نیز می‌گردد به نحوی‌که طی سال 2001-2000 بالغ بر391 معلم سوئدی دراین تبادل مشارکت داشته‌اند.گفتنی است که اکثریت این معلمین درمراکز آموزشی کشورهای انگلستان،  آلمان و اسپانیا حضورمی یابند.

آمار تحصیلی مراکز دانشگاهی (طی  سال 1992 )

257000	تعداد کل دانش جویان
15800	دانشجویان مقطع کارشناسی
230500	فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی
10700	دانشجویان مقطع آموزش عالی از راه دور

درصد فارغ التحصیلان زن مراکز آموزشی عالی سوئد

	1987-1986				1990-1989		1993-1992			1996-1995
رشته آموزشی	تعداد کل	درصد زنان		تعداد کل		درصد زنان	تعداد کل	درصد زنان		تعداد کل	درصد زنان
تعداد کل علوم انسانی علوم اجتماعی علوم پزشکی علوم ریاضی علوم فنی علوم طبیعی	260, 2 280 340 460 220 570 120	32 43 38 37 27 21 28		450,2 270 370 560 300 570 120		34 45 34 38 35 20 26	470,3 410 560 760 390 780 160	35 48 41 41 38 24 32		100,3 340 470 780 310 760 150	40 53 46 48 39 24 32

برنامه ریزی آموزشی

ترم آموزشی قبل ازفراغت ازتحصیل به عنوان نظام واحدی سنجیده میشودکه طی آن هرواحد آموزشی معادل یک هفته تحصیل تمام وقت محسوب می‌گردد. سال تحصیلی دانشگاهی درکشورسوئد معمولاًبه دوترم آموزشی متشکل از20واحددرسی تقسیم میگردد.ترم پاییزی از اواسط یا اواخرماه اوت آغازگردیده و در اواسط یا اواخر ماه ژانویه پایان می‌پذیرد. ترم بهاری نیز از اواسط ماه ژانویه آغاز شده ودراوایل ماه ژوئن پایان می‌پذیرد. درطول تعطیلات کریسمس معمولاً برنامه آموزشی ارائه نمی‌گردد و این درحالی‌است که هفته‌های تعطیلی نیز بخشی ازترم تحصیلی محاسبه می‌گردد.

برنامه‌های آموزشی

کلیه رشته‌های تحصیلی مقطع آموزش کارشناسی در نظام آموزشی عالی کشور سوئد از سیلابس تخصصی رشته ها و برنامه های عمومی آموزشی برخوردارمی‌یاشند. علاوه بر این در سیلابس رشته‌های آموزشی شرایط پذیرش، ارزیابی نمرات تحصیلی و زیر شاخه‌های آموزشی عنوان می‌گردد. برنامه‌های آموزشی مقطع کارشناسی در قالب دوره‌های آموزشی تمام وقت ارائه می‌گردد. همانگونه که قبلاً نیز بدان اشاره گردید، هر دوره آموزشی معادل یک هفته آموزش تمام وقت است. سال آکادمیک درنظام آموزش عالی سوئد از 40 دوره آموزشی متشکل گردیده که از این تعداد 20 دوره آموزشی مختص آموزشهای تئوریک (از نیمه دوم  اگوست تا اواسط ژانویه )و 20 دوره آموزشهای علمی ومهارتی (از اواسط ژانویه تا اول ماه ژوئن )متشکل می‌گردد. هر یک از موسسات آموزش عالی کشور سوئد عهده دار مسئولییت تعیین وتدوین برنامه های آموزشی در قالب سمینارها ی آموزشی با تعداد 30 دانش‌جو می‌باشند. زبان آموزشی در غالب موارد زبان سوئدی است و این د رحالیست که بخش عمده‌ای از ادبیات رشته انگلیسی نیز مورد نقد و ارزیابی قرار می‌گیرد. از این روی برخورداری از تسلط کافی بر زبانهای سوئدی و انگلیسی برای کلیه دانش جویان ضروری است. گفتنی است که حضور دردوره‌های آموزشی تئوریک و عملی و حضور در سمینار‌های آموزشی برای کلیه دانش جویان الزامی است.

مشاوره تحصیلی     

 در مقطع آموزش کارشناسی، ازسیلابس های آموزشی که بیانگر تعداد واحدهای آموزشی، رشته‌های تحصیلی و تعیین کننده سطح رشته‌های آموزشی است، تحت عنوان مشاوره تحصیلی یاد می‌گردد. سیلابس‌های آموزشی هم چنین در جهت معرفی نیازمندیهای آموزشی دوره‌ها ی مختلف رشته‌های تحصیلی مراکز آموزش عالی کشور، تحت عنوان مشاوره تحصیلی عمل می‌نماید. بر اساس قوانین ویژه آموزش عالی کشور سوئد، کلیه دانش جویان سوئدی می‌بایستی از مشاورین آموزشی برخوردار باشند. دانشگاه‌ها و دانشکده‌های  ایالتی  نیزمی‌بایستی به ارائه اطلاعاتی در خصوص وضعیت وراندمان دانشگاه‌ها و دانشکده‌های آموزش عالی مبادرت نمایند.

گواهینامه‌های آموزشی

اهداف و شرایط اعطای مدارک آموزش مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی سوئد و با استناد به مصوبات آموزش عالی تعیین و تدوین می‌گردد.مسئولیت اعطای مدارک آموزش عالی (مدارک کارشناسی تا دکتری ) در زمینه‌های علمی مختلف برعهده دانشگاه‌های ایالتی می‌باشد. لازم به ذکر است که آژانس ملی آموزش عالی مسئولیت نظارت بر فرآیند اعطای مدارک آموزش عالی توسط دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مختلف کشور را بر عهده دارد.

نهادهای مرکزی مقطع آموزش عالی

درکنار دانشگاه‌ها و دانشکده‌های دولتی کشور سوئد، تعداد محدودی از موسسات آموزش عالی خصوصی نیز فعالیت دارند. برقراری ارتباط میان دانشکده‌های دولتی و مستقل که به اعطای مدارک آموزش عالی مبادرت می‌نمایند. طبق توافقات به عمل آمده ، اعطای مجوز مدرک کارآزمودگی به اجرای قوانین آموزش عالی و شرایط خاص اعلام شده توسط دولت بستگی دارد. مؤسسات خصوصی ممکن است از بودجه دولتی برخوردار گردند. اگر مؤسسات آموزش خصوصی از مجوز اعطای مدرک کارآزمودگی برخوردار باشند، دانش آموزان نیز از حمایت‌های مالی آموزشی دولت برخوردارمی‌گردند. از جمله مهم ترین نهادهای سازمان دهی آموزش عالی خصوصی که از حق اعطای گواهینامه‌های کارشناسی و کارشناشی ارشد برخوردارمی‌باشند می‌توان به موسسه تکنولوژی چالمرز، بنیاد دانشکده یونکوپینگ و مدرسه اقتصاد استکهلم اشاره نمود.

تبادل نظر داخلی میان مراکز مختلف تحصیلی

مدارس پایه کشور سوئد به همکاری با مدارس پیش دبستانی جهت تسهیل انتقال دانش آموزان مقطع آموزش پیش دبستانی به مدارس ابتدایی مبادرت می‌نمایند. مدارس پیش دبستانی و ابتدایی نیز در جهت ارتقای سطح کیفی آموزش درازمدت و پیشرفت دانش آموزان به همکاری با یکدیگر مبادرت می‌نمایند. رؤسای مدارس طبق برنامه‌های آموزشی، از مسئولیت ویژه‌ای در جهت گسترش همکاری‌های میان مراکز آموزش پیش دبستانی ، ابتدایی و مراکز تفریحی برخوردار می‌باشند.مدارس پایه همچنین ملزم به ارائه آموزش ابتدایی با کیفیت بالا به دانش آموزان در جهت موفقیت در ورود به مقطع تکمیلی آموزش متوسطه می‌باشند.درمدارس خصوصی، رؤسای مدارس به طور ویژه‌ای مسئولیت کسب اطمینان از برقراری چنین همکاریهای را بر عهده دارند.طبق قوانین آموزشی کشور، کلیه کادر آموزشی ملزم به گسترش ارتباطات در زندگی کاری، فرهنگی و سازمانی و همچنین در فعالیت‌های خارج از مدارس می‌باشند.معلمان نیز درگسترش ارتباط میان مدارس و سازمانها، شرکتها و سایر اماکن از مسئولیت برخوردارمی‌باشند. مدارس پایه و مقطع متوسطه نیزملزم به برقراری همکاری نزدیک با  دانشگاه ها و دانشکده‌ها و به طور کلی با اجتماع می‌باشند.این امر در جهت ارائه آموزش‌های با کیفیت بالا به دانش آموزان و هم چنین به عنوان پایه‌ای جهت انتخاب ترم‌ها و دوره‌های آموزش عالی و فعالیت‌های حرفه‌ای ضروری می‌باشد. برقراری همکاری میان مدارس و زندگی کاری افراد در خصوص آموزش حرفه‌ای از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد.در اول ژانویه 1998 نوع جدیدی از مدارس آموزشی تحت عنوان کلاسهای آمادگی، جایگزین فعالیت‌های آموزشی 6 ساله تحت عنوان آموزش پیش دبستانی گردید. شهرداری‌ها موظف به تشکیل کلاس‌های پیش دبستانی برای کلیه کودکان سوئدی رده سنی 6 سال می‌باشند. این در حالی‌است که حضور در این گونه کلاس‌ها برای کودکان اجباری نمی باشد.

از سال تحصیلی99-1998 برنامه آموزش منسجمی برای کلاس‌های آمادگی مراکز آموزش پایه و مراکز تفریحی کشور سوئد تعیین و تدوین گردیده است .هدف از اعمال چنین اصلاحاتی مطابقت فعالیت‌های آموزشی دراز مدت مقاطع آموزش آمادگی آموزش پایه با نیازمندیهای کودکان و متدهای دلخواه آموزشی آنان می‌باشد. دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور نیز ملزم به برقراری همکاری یا اجتماع اطراف و ارائه اطلاعاتی درخصوص فعالیت‌های خودمی‌باشند.

معیارهای انتخابی دانشجویان مقطع کارشناسی

درانتخاب دانش جویان مقطع کارشناسی، معیارهایی نظیر ریز نمرات دروس عمومی و اختصاصی  آزمون تخصصی کالج و تجربه کاری مورد ارزیابی و بررسی قرارمی‌گیرد. به عبارت دیگر معیار گزینش دانشجویان مقطع کارشناسی درکشور سوئد، نمرات کالج و نتایج آزمون استعداد دانشگاهی همراه با تجارب کاری می‌باشد. گفتنی است که گزینش دانشجویان در مراکز آموزشی عالی کشور سوئد بر مبنای ارزیابی نمرات کالج و در  دیگر براساس بررسی نتایج آزمون استعداد همراه با تجارب کاری دانشجویان صورت می‌گیرد. از سال 1997 مطابق حکم دولتی ویژه آموزش عالی و مراکز دانشگاهی ریز نمرات آموزشی دانشجویان در مقطع کالج می‌بایستی مورد ارزیابی قرار گیرد. علاوه بر این بر طبق قانون مذکور مسئولیت رتبه بندی و تعیین صلاحیت علمی داوطلبین ورود به مراکز آموزش عالی به آژانس ملی آموزش عالی سوئد تفویض گردید. لازم به ذکر است که جهت ورود به کلیه دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها ی کشور سوئد آزمون سراسری استعداد دانشگاهی برگزارمی‌گردد که آژانس ملی آموزش عالی سوئد مسئولیت اداره ونظارت بر برگزاری آزمون را برعهده دارد. هزینه شرکت در آزمون مذکور بر 300کرون سوئدی بالغ گردیده و از اعتبار 5 ساله برخوردارمی‌باشد. گفتنی است که آزمون فوق 2 بار در سال برگزار می‌گردد. مطابق قانون مصوب دسامبر 2001ویژه دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها ی آموزش عالی، تصمیم گیری بر نحوه گزینش دانش‌جویان در درصدی از مراکز آموزشی عالی توسط هیات مدیره دانشگاه‌هاو دانشکده‌های کشور صورت می‌گیرد. کلیه دوره‌های آموزشی مقطع کارشناسی درکشور سوئد درقالب دوره‌های آموزشی تمام وقت برگزارمی‌گردد. مسئولیت سازماندهی و نظارت بر برگزاری دوره‌های آموزشی مقطع کارشناسی بر عهده دانشگاه‌ها و دانشکده‌های آموزش عالی است.مطابق قوانین آموزشی کشور سوئد 3 مدرک عمومی و 42 مدرک تخصصی به علاوه 13 مدرک تحصیلی در دانشگاه علوم کشاورزی سوئد به فارغ التحصیلان اعطا می‌گردد. گفتنی است که اتخاذ تعلیمات لازم در خصوص ارائه واحدهای آموزشی یا رشته خاص آموزشی به هر یک از دانشگاه‌های کشور، توسط آژانس ملی آموزش عالی سوئد صورت می‌گیرد.

واحدهای تحصیلی

در ساختار نوین آموزش عالی کشور سوئد دانشجویان ازحق انتخاب آزادانه مسیرآموزشی خود برخوردار می‌باشند. شرایط لازم رشته‌های گوناگون آموزشی در دستورالعمل‌های آموزشی ویژه اخذ مدارک تحصیلی مشخص شده‌است. کلیه واحدها و برنامه های آموزشی مطابق با مواد درسی دانشگاه‌ها یا دانشکده‌های مربوطه دنبال می‌گردد. آموزش کارشناسی به صورت برنامه های آموزشی و یا رشته های تک موضوعی دردسترس می‌باشند دوره کارشناسی معمولآ بین 2 تا 5.5 سال به طول می‌انجامد. گذراندن رشته های تک موضوعی نیز به طور متفاوت بین 5 هفته تا یک ونیم سال به طول می‌انجامد. در تحصیلات تمام وقت تعداد ساعات دروس آموزشی بطور متوسط بر40 ساعت در هفته بالغ می‌گردد که شامل مطالعات فردی و گروهی است. زمان آموزش به صورت دوره‌ای سنجیده می‌شود. یک هفته آموزش تمام وقت معادل یک دوره است و یک ترم آموزشی تمام وقت از20 دوره آموزشی متشکل می‌گردد. دروس آموزشی به صورت سخنرانی و سمینارهای آموزشی به تعداد30 دانشجو ارائه می‌گردد. زبان تدریس معمولاً سوئدی بوده و این درحالیست که سهم عمده‌ای از جزوات مکمل آموزشی به زبان انگلیسی تدریس می‌گردد. در بسیاری از برنامه‌های آموزشی بخش عمده‌ای از پایان ترم به فعالیت در خصوص پروژه ویا تز دانشگاهی اختصاص می‌یابد.گفتنی است که دانشجویان به صورت فردی یا گروهی به انجام این پروژه‌ها مبادرت می‌نمایند. 2 نوع دوره کارشناسی درکشور سوئد وجود دارد که از آنها تحت عنوان دوره های  عمومی وتخصصی یاد می‌گردد. آموزش تخصصی به تکمیل دوره‌های آموزشی طولانی مدت و کسب تخصص ویژه منتهی می‌گردد که از آن جمله می‌توان به گواهینامه علمی دانشگاهی در رشته‌های پزشکی ویا آموزش اشاره نمود. از جمله مهم‌ترین مدارک آموزش عمومی نیز می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

مدرک دیپلم: پس از گذراندن حداقل80 دوره آموزشی

مدرک کارشناسی: پس از تکمیل حداقل120 دوره مشتمل بر60 دوره ویژه موضوعات اصلی و10 دوره ویژه ارائه تز تحقیقاتی

مدرک کارشناسی ارشد: پس از گذراندن حداقل160 دوره آموزش مشتمل بر80 دوره ویژه موضوعات اصلی و20 دوره ویژه ارائه یک تز یا دو تز تحقیقاتی

گذراندن حداقل40 واحد با یک جهت گیری تخصصی به میزان حداقل 120 واحد آموزشی (معادل 3 سال آموزش تمام وقت ) الزامی است. علاه بر این ارائه مقاله تخصصی در قالب10واحد آموزش الزامی است .لازم به ذکر است که مدارک تخصصی مقاطع بالاتر آموزش عالی اعم از کارشناسی ارشد و دکتری در صورت گذراندن 220-60 واحد آموزشی به فارغ التحصیلان اعطا می‌گردد.

پذیرش تحصیلی

متقاضیان پذیرش درآموزش‌های زیرمقطع کارشناسی ارشد می‌بایستی ازشرایط مناسبی جهت پذیرش دردانشگاه‌ها یادانشکده‌ها برخوردارباشند.گفتنی است که اگرچنانچه تعدادمتقاضیان بیشتراز ظرفیت موجود دانشگاه‌ها باشد،گزینش آموزشی ازآنان به عمل می‌آید.تقاضاهای آموزشی به دفترملی پذیرش آموزش عالی (VHS)یا مستقیماً به دانشگاه یا دانشکده مربوطه ارسال می‌گردد.اطلاعیه پذیرش نیز تنها از جانب دفترملی پذیرش آموزش عالی (VHS) صادر می‌گردد.

مشارکت آموزشی مقطع آموزش عالی

علاوه برارائه آموزش‌ها، تحقیقات اجرایی و تحقیقات آموزشی، دانشگاه‌هاو دانشکده‌های کشورسوئد، طبق قوانین آموزش عالی کشور، ملزم به برقراری همکاری باحوزه صنایع وسطوح مختلف جامعه می‌باشند.

ازجمله چنین هماهنگی‌هایی می‌توان به تعیین طرح آموزش وچگونگی اجرای آن دراماکن آموزشی، بازدید ازمراکز آموزشی و برقراری هماهنگی میان فعالیت‌های تحقیقاتی و انتشار نتایج آن اشاره نمود.والدین دانشجویان نیز به عنوان بخشی ازسطوح اجتماع در نقش مشاورین آموزشی درطرح‌های آموزش عالی مشارکت نموده و با اعضای هیئت‌های علمی دانشگاههای حوزه صنایع وشهرداری‌ها همکاری می‌نمایند.

اساتید دانشگاهی

از سال تحصیلی1993/1994، کلیه دانشگاه‌ها وکالج‌های دانشگاهی کشور سوئد ازحق تصمیم‌گیری درخصوص استخدام کادر آموزش و تأمین کرسی‌های دانشگاهی برخورددار گردیدند. از جمله مهم‌ترین اعضای آموزشی مراکز آموزشی کشور سوئد می‌توان به پروفسورها ، مدرسین ارشد و مدرسین اشاره نمود. پروفسورها تدریس نیز می‌نمایند اما در اصل به فعالیت‌های تحقیقاتی مبادرت می‌نمایند. مدرسین ارشد نیز از مدرک دکتری برخوردار بوده و در زمینه تحقیق وتدریس فعال می‌باشند. این درحالیست که مدرسین نیازی به برخورداری از مدرک دکتری نداشته و تنها می‌بایستی از مهارتهای لازم در تدریس دانشجویان دوره کارشناسی برخوردار باشند، تا مورد گزینش واقع گردند.

برای مشاهدۀ منبع این مطلب اینجا کلیک نمایید.