سیستم اساسی آموزش برپایه ترکیبی از نظامهای آموزشی انگلستان، فرانسه و آمریکا قالب ریزی شده و شاید مدل آموزش آمریکا بیشترین تأثیر را داشته است. نظام آموزشی زاپن به طور کلی از مقاطع آموزشی مختلف به شرح ذیل متشکل میگردد:
. مراکز پیش دبستانی
. مدارس ابتدایی (شوگاکو)
. مدارس مقدماتی متوسطه (چوگاکو)
. مدارس تکمیلی متوسطه (کوکو ؛ کوتایگاکو)
. مراکز دانشگاهی
الگوی اصلی نـظام مدرسه در ژاپن سیستمی یکپارچه می باشد . این سیستم بعد از سال 1947، و با اصلاح سیستم دو گانه قبلی بنا نهاده شد. مدارس عالی فنّی در سال 1962 بعنوان مؤسسه ای اضافی بر مؤسسات سیستم یکپارچه و با هدف تربیت متخصّصان مهندسی درجة میانی ایجاد شدند، امّا تعداد این مدارس هنوز به نسبت پایین است .
6 سال مدرسه ابتدایی و 3 سال مقطع مقدماتی متوسطه اجباری است. درصد حضور در مدرسه در هر دوسطح 99.8 درصد می باشد.حدود 96.8 درصد از کسانی که دوره مقدماتی متوسطه را به اتمام رسانده اند، پس از گذراندن امتحان ورودی به مقطع تکمیلی متوسطه راه می یابند که خود به سه نوع تقسیم می شوند :
. مدارس آموزش عمومی
. مدارس حرفه ای که دانش کاربردی و تکنیکهای صنعت ، کشاورزی، بازرگانی و غیره را آموزش میدهند.
. مدارس مکاتبه ای ترکیبی
بسیاری از مراکز تکمیلی متوسطه هم دروس عمومی و هم دروس حرفه ای راارائه میدهند .
دوره حضور در مراکز تکمیلی متوسطه برای دانش آموزان تمام وقت 3 سال و برای دانش آموزان پاره وقت سه سال یا بیشتر می باشد. دانش آموان پاره وقت 7/0درصد کلّ تعداد دانش آموزان مراکز تکمیلی متوسطه را تشکیل میدهند. بعلاوه ،دروس مکاتبه ای در سطح دبیرستان در دسترس می باشند . تحت این سیستم، یک دانش آموز کتابهای داده شده را مطالعه می کند و در فواصل معیّن مقالات تخصّصی ای در مورد موضوعات داده شده ارائه میدهد، و برای دوره ای معیّن آموزش می بیند و اگر در امتحانات قبول شود، به او دیپلم متوسطه اعطا می شود .مدارس عالی عموماً براساس دوره های دوساله عمل می کنند. کالجهایی وجود دارند که دوره های سه ساله ارائه می دهند، امّا تعدادشان کم است . یکی از دیژگیهای این کالجها این است که تعداد زیادی از آنها مختص زنان می باشند.تعداد کلّ مدارس عالی در اول ماه می 1997 ، 595 مدرسه بوده است.از کلّ ثبت نام ،2/90درصد را دختران تشکیل میدهند . دوّمین ویژگی این مدارس این است که تعداد قابل توجهی از آنها مؤسساتی خصوصی هستند . مدارس عالی خصوصی 7/84 درصد کلّ مدارس عالی را تشکیل میدهند سوّمین ویژگی، روند اخیر مستقر سازی مدارس عالی درشهرستانهای کوچک، متوسط و مناطق روستایی می باشد.کالجها یا دانشگا هها مطابق با دوره های چهار ساله عمل می کنند. دانشجویان در طول این چهار سال، دورة آموزش عمومی ( شامل سه بخش ادبیات و علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی)، زبان خارجی، دوره های بهداشت و بدنسازی، و دوره های تخصّصی را می گذرانند . امّا دانشجویان پزشـکی باید دوره های 4 سالة علـوم پزشـکی را بـگذرانند و دو سال هم بیشتر از دانشـجویان رشته های دیگر صرف تحصیل کنند. برخی از دانشگاه ها دوره های پنج سالة شبانه ای برای جوانانی فراهم می آورند که در طول روزکار می کنند. در سال 1997،2/5 درصد کلّ دانشجویان دانشگاه دوره های شبانه را می گذراندند . علاوه بر آن، چند دانشگاه هم دوره های مکاتبه ای ارائه میدهند. تفاوتهای گسترده ای میان یک مؤسسه آموزش عالی و مؤسسه دیگر براساس نوع مؤسسه سنّت و تاریخ و بسیاری عوامل دیگر وجود دارد .تفاوتهای عظیمی هم می تواند در تسهیلات و کیفیّت آموزش مشاهده شود.به این علّت، کالجها و دانشگاه ها براساس اعتبارشان درجه بندی می شوند.در نتیجه ، نرخ تقاضای ورود به مؤسسات بسیار معتبر بسیار بالاست.
دانشگاه های کارشناسی ارشد ، دوره ای دوساله برای مدرک فوق لیسانس و دورة سه ساله جهت مدرک دکترای بعد از دوره کارشناسی ارشد ارائه میدهند.دانشجویان فوق لیسانس مدرک فوق لیسانس یا دکترا را بعد از گذراندن امتحان دریافت میدارند.با این حال در مورد دانشجویان پزشکی، از آنجا که باید دورة 6 سالة کارشناسی را بگذرانند، فقط دورة دکتری در سطح فوق لیسانس ارائه میشود.
نوجوانان آلمانی بخش ویژهای از وقتشان را در مدرسه و انجام فعالیتهای مربوط به مدرسه مانند انجام تکالیف میگذرانند مدارس از ساعت 7:30 یا 8 صبح باز می شوند و حداقل تا 1 ظهر فعالیت دارند . برنامه دانشآموزان هر روز متفاوت است. دانشآموزان رشتههای تحصیلی درGymnasium یا Gesamtschule بطور متوسط 40-30 کلاس در هفته دارند. که هر کلاس 45 دقیقه به طول می انجامد. بسیاری از مدارس بعد از ظهر ها فعالیتهای فوق برنامه ارائه میدهند اغلب نوجوانانی که ورزش میکنند وقت خود را در باشگاههای ورزشی میگذرانند نه در مدرسه. بیشتر معلمان , والدین و دانشآموزان احساس می کنند که مدارس باید فعالیتهای فوق برنامه بیشتری ارائه دهند. تعداد کمیاز دانشآموزان در کنار درس خواندن کار هم میکنند. عموماً کار کردن در هنگام تحصیل توسط والدین و معلمان توصیه نمیشود. دانشآموزان هنرستان ها استثنا هستند. بعلت وجود قسمتی از سیستم آموزشی دو گانه این دانشآموزان طی دوران تحصیلشان در یک کارخانه محلی بصورت پاره وقت کار میکنند. یکی از مشکلات عمده نوجوانان درخانه وجود والدینی است که برای فرزندانشان حوصله ندارند یا علاقهای به کارهای فرزندانشان نشان نمیدهند معلمان تاکید کردند که مدارس نقش مهم و مرکزی در اجتماعی کردن جوانان دارند. بسیاری از دانشآموزان فکر میکنند مدرسه در زندگیشان یک بار اضافی است و مدرسه برای آنها یک اجبار است. به علاوه بسیاری از دانشآموزان مدرسه را بهعنوان جایی میدانند که بر اساس عملکرد آنها روشی انتقادی را پیش میگیرد به هر حال اغلب دانشآموزان از یاد گرفتن دیدن همکلاسیها و برقراری رابطه متقابل با معلمان در مدرسه لذت میبرند. ایجاد انگیزه در یک دانشآموز برای موفق شدن درمدرسه بوسیله عوامل زیادی صورت میگیرد که این عوامل شامل حمایت همکلاسیها و همیاری والدین میباشد. همچنین مهم است که ارتباط بین وضعیت دانش آموز در مدرسه و شغل آینده او را تشخیص دهیم. این انگیزه سازی برای کسب موفقیت در مدرسه در طول چند سال آخر دوره متوسطه افزایش یافته و این درست زمانی است که دانشآموزان درباره مسیر زندگی آینده شان در حال تصمیم گیری می باشند. بدلیل نیاز برای کسب گواهی نامه برای ورود به بسیاری از کارها انگیزه ای قوی برای جوانان بوجود آمده است تا هرچه زودتر در مورد مسیر زندگی آینده تصمیم بگیرند. حمایتهای جامعه برای تصمیم گیریهای شغلی متعدد است که شامل بروشورهای منتشر شده دولتی , مشاورههای شغلی و کتابخانهها میباشد. بسیاری از مدارس به دانشآموزانی که به کار نیاز دارند یک دوران کارآموزی سه هفتهای در یک موسسه یا شرکت طی سالهای تحصیل , ارائه می دهند . دانشآموزانی که آرزو دارند تحصیلاتشان را در دانشگاه ادامه دهند باید گواهینامه Abitur را بدست آورند. درصد زیادی از نوجوانان آلمانی به یکی از 400 دوره کارآموزی وارد میشوند طی کارآموزیهای سیستم دو گانه آموزش دانشآموزان بیشتر از نصف روز همزمان با تحصیل کار میکنند. پذیرش در بسیاری از دورههای کارآموزی بویژه در بانک ها و اداره های بیمه به صورت رقابتی می باشد. نقش والدین درآموزش فرزندانشان از مدارس مقدماتی متوسطه به بعد و برطبق سن آنها تغییر می کند. والدین دانشآموزانی که 18 سال یا بیشتر هستند مستقیماً در آموزش فرزندانشان دخالت نمیکنند حضور در جلسات شبانه معلم – والدین توسط والدین دانشآموزان Hauptschule بسیارکم رنگ است حال آنکه از والدین دانشآموزان Realschule انتظار بیشتری میرود تا دراین جلسات شرکت کنند. والدین دانشآموزان Gymnasium بیشترین فعالیت را دارند. معلمان بیشتر از مشکلات نوجوانان و عملکرد ضعیف آن صحبت میکردند که علت آنرا فقدان حمایت یا علاقه والدین میدانستند. غفلت (Verwahrlosung ) واژهای بودکه اغلب معلمان برای توصیف وضعیت خانوادگی دانشآموزان مشکل دار استفاده میکردند. مدارس آلمان دانشآموزان را در کلاسهایی تقسیم بندی می نمایند که معمولاً برای چندین سال درکنار یکدیگر میمانند و بنابراین فرصتهای بیشتری برای برقراری ارتباط همسالان خود دارند. سیستم کلاسی تلاشی برای راحت بودن دانشآموزان در مدرسه است. دور نمای ضعیف استخدام بویژه در آلمان شرقی در بسیاری از مواد سر چشمه ناامیدی و فقدان انگیزه برای بسیاری از نوجوانان میباشد.
Gymnasium به دو سطح پایین و بالاتر تقسیم میگردد. سطح پایین شامل کلاسهای 5 الی 10 و سطح بالاشامل کلاسهای 11الی13 میباشد. برای هر کدام از سطوح دورة تحصیلات نیازهای جداگآنهای وجود دارد. به علاوه Gymnasium در ارائه دورة تحصیلی مطمئن به طور تخصصی عمل میکند و دانشآموزان میتوانند در Gymnasium که یک با تعداد بیشتری رشته تحصیلی ارائه میدهد یکی را انتخاب نمایند.