«ن وَالقَلَمِ»

«ن وَالقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ» «سوگند به قلم و آنچه می‏نویسند.»، اطلاعاتی در باب علم تعلیم و تربیت در اسلام، ایران و جهان

«ن وَالقَلَمِ»

سیمای منتظران حضرت مهدی(عج)

ای شاهد و مشهود ما ای مقصد و مقصود ما

ای مهدی موعود ما فریاد رس فریاد رس

تا عشق تو آموختم سرتا به پا افروختم

آتش گرفتم سوختم فریاد رس فریاد رس

معنای انتظار

در مورد انتظار دو برداشت و دیدگاه کلی وجود دارد، دیدگاه مثبت و منفی.انتظار منفی، دیدگاه کسانی است که با بد فهمی برخی از برخی از روایات معنای انحرافی از انتظار برداشت کردند.

چون برخی روایات تصریح می کند که خداوند با ظهور مهدی موعود (عج)جهان را پر از عدل و داد می کند. پس از آنکه از ظلم و جور پر شده است.

این عده با توجه به این دسته از روایات معتقدند:فساد ، ظلم ، تبعیض، حق کشی و پلیدی مقدمه ظهور و تسریع کننده آن است در نتیجه مدعی هستند که بهترین شکل انتظار ترویج و اشاعه فساد و سکوت در برابر ظلم و حق کشی است.

لازمه این برداشت از انتظار، تعطیل شدن حدود و مقررات اسلامی ، حرمت امر به معروف و نهی از منکر وحتی جواز انجام دادن هر گناه و فسادی در عصر غیبت است.که البته این نتایج با مسلمات قرآن و روایات در تعارض است.

بررسی اخلاق منتظران حقیقی

در قرآن و روایات هم نشان می دهد منتظران راستین حضرت حجت معتقد به چنین لوازمی نیستند و در عقیده و عمل کاملا متفاوت با این دیدگاه برخورد می کنند.

در دیدگاه مثبت از معنای انتظار، فرد از وضع موجود ناراحت است و ایمان به وضع بهتری دارد که در حکومت امام عصر (عج) وعده داده شد.لذا می کوشد زمینه را برای تحقق وعده الهی فراهم نماید و به گونه ای زندگی کند که منتظر حکومت عدل جهانی باشد.

روشن است انسان ظالم و فاسد منتظر راستین حکومت جهانی عدل محور و صلاح گستر نخواهد بود. پس انتظار مثبت عامل تحرک و پویایی و تلاش در جهت حاکمیت فرهنگ و ارزش های اسلامی است.

بنابراین اگر خودسازی فردی و تعهد اجتماعی در جامعه ای قرین شود بدون شک برترین نوع انتظار تحقق یافته است.

فضیلت انتظار

در روایات زیادی فضیلت انتظار تشریح شده است.لذا به عنوان نمونه چند روایت را نقل می کنیم.

پیامبر فرمود:افضل اعمال امتی انتظار الفرج من الله عز و جل یعنی بهترین اعمال امت من انتظار فرج ازخداوند عزوجل است. (1)

باز پیامبر فرمود:افضل العباده انتظار الفرج یعنی بهترین عبادت ها انتظار فرج است. (2)

علی(ع) فرمود:انتظر الفرج و لا تیاسوا من روح الله فان احب الاعمال الی الله انتظار الفرج یعنی منتظر فرج باشید و از روح خدا مایوس نشوید پس همانا بهترین اعمال نزد خداوند انتظار فرج است. (3)

امام صادق(ع) فرمود: المنتظر لثانی عشر منهم کالشاهر صیفه و بین یدی رسول الله یذب عنه. یعنی کسی که منتظر دوازدهمین امام از اهل بیت ع باشد مانند کسی است که در کنار پیامبر شمشیر گرفته و از او دفاع می کند. (4)

همانطور که اشاره شد در آیات و روایات ویژگی هایی بریا منتظران حقیقی ذکر شده که برجسته ترین آنها نام برده می شود.

1) معرفت و محبت امام زمان (عج): پایه محبت به امام عصر و اطاغت از او معرفت و شناخت امام است و کمترین حد شناخت و معرفت به فرموده امام صادق اینست که بدانی امام مساوی با پیامبر است مگر در درجه نبوت. امام وارث پیامبر است و همانا اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول خداست پس باید در هر امری تسلیم او بود و به سخن و فرمان او عمل کرد. (5)

در روایت دیگر آمده است مردم به سه تکلیف مکلفند:

الف- معرفت امامان

ب- تسلیم در برابر ایشان

ج- واگذاری امور به ایشان در مواردی که اختلاف پیش می آید. (6)

در شناخت امام زمان(عج) شناخت نشانه ها و علائم ظهور هم یکی از فروعات شناخت امام عصر(عج) است.

یک روایت کوتاه در مورد این صفت منتظران نقل می شود. معصوم(ع) فرمود:طوبی لصابرین فی غیبته طوبی للمتقین علی محبتهم. یعنی خوشا به حال صالحان در غیبتش،خوشا به حال آنانکه بر راه اهل بیت ثابت قدم می مانند. (7)

2) آراستگی به فضایل و پیراستگی از رذایل: منتظران واقعی امام زمان(عج) همواره این سخن محبوبشان را در آئینه دل خود جای دادند.

امام صادق(ع)می فرماید: هرکس دوست می دارد از یاران حضرت قائم باشد باید منتظر باشد و در عین حال به پرهیزگاری واخلاق نیکو رفتار نماید در حالیکه منتظر است.پس چنانچه بمیرد و حضرت قائم (عج) به پا خیزد پاداش او همچون پاداش کسی خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است.پس کوشش کنید و در انتظار بمانید.گوارا باد برشما ای گروه مشمول رحمت خداوند. (8)

موضوع دوری از اعمال زشت و ناپسند و آراسته شدن به فضیلت های امام و پیاده شدن عملی آنها در زندگی فردی و اجتماعی به قدری اهمیت دارد که امام عصر(عج) در توقیعشان به شیخ مفید می فرماید:پس تنها چیزی که ما را از شیعیان پوشیده می دارد همانا چیز ناشایستی است که از ایشان به ما می رسد و خوشایند ما نیست و از آن انتظار نمی رود. (9)

3) ولایت پذیری و ولایت مداری: یکی دیگر از خصوصیات اخلاقی یاران حضرت مهدی(عج) تقویت و تثبیت پیوند با امام عصر(عج) و تجدید عهد و پیمان با آن حضرت است.

از این رو منتظران واقعی با وجود غیبت ظاهری آن حجت الهی هیچگاه خود را در جامعه بدون مسئولیت و رها احساس نمی کند و همواره برای اجرای اوامر مولایشان در صدد تکرار و تمرین ولایت پذیری می باشند.

مسلماً با ایجاد فرهنگ ولایت پذیری و ولایت مداری جامعه دچار بحران فرهنگی از خود بیگانگی، یاس،نا امیدی و انحطاط نخواهد شد.

4) امیدواری شجاعانه برای قیام: از مسائل مهمی که منتظران مهدی(ع) در عین امید و انتظار به آینده آن را به زیور تبع جان و دل خود آراسته اند کسب شجاعات لازم برای این قیام جهانی می باشد.

در روایتی از امام کاظم(ع) آمده است.هر کسی اسبی را به انتظار امر ما نگه دارد.و به سبب آن دشمنان ما را خشمگین سازد در حالیکه او منسوب به ماست خداوند روزیش را فراخ گرداند به او شرح صدر عطا کند او را به آرزویش برساند و در رسیدن به خواسته هایش یاری نماید. (10)

5) خدامحوری و بینش عمیق دینی: خداشناسی واقعی و شناخت عمیق از دستورات دینی پایه و مبنای تمامی حرکات و رفتارهای منتظران واقعی مهدی(عج) است. این نگاه باعث می شود که انسان اجرای دستورات الهی را لحاظ کرده و رضایت الهی و حجت خدا را بر همه چیز مقدم دارد.

6) خدمت رسانی به مردم، ساده زیستی و روحیه ایثار: همانگونه که امام رضا(ع)فرمودند، امام زمان برای مردم از مادرشان مهربانتر است. (11)

منتظران حضرت مهدی(ع)خدمت به مردم را بالاترین عبادت و عامل مهم نزدیکی به مولایشان می دانند .آنها در رسیدگی به محرومان و مستمندان و حل مشکلات دوستان و همسایگان، گوی سبقت را از دیگرا ن ربوده اند و در این راه حاضرند از زندگی ، زن و فرزند خود بگذرند. زیرا با بینش عمیق خود بهترین معامله را معامله دنیا به آخرت می دانند و در این راه به زندگی ساده و بی تکلف قناعت کرده و به دنبال دنیا نرفته اند . یاران حضرت حجت سختی ها را به جان می خرند و با دست مهربانشان، خوبیها و خوشی ها را به دیگران هدیه می دهند.

7) عدالت و عدالت خواهی: یاران حضرت مهدی با اتصاف به عدالت درونی و بیرونی راه قانون پذیری را در برا بر قانون گریزی انتخاب می نمایند تا از این راه یکی از ابعاد اصلی ایجاد حکومت جهانی که عدالت مهدوی می باشد را در درون و بیرون از خود محقق نمایند.

امام عسکری در دعای قنوت می فرماید: بارالها به وسیله ایشان (یاران مهدی عج)تمام افق های هستی و تمام اقطار جهان را پر از عدل و داد و مهربانی و احساس خود بگردان. (12)

8) استقامت در انتظار و یقین به ظهور: در بعضی از روایات شرط پایداری بر اعتقاد و یقین به حضرت مهدی(عج) در زمان غیبت ثبت ایمان در دل شمرده شده است و ظیفه ای که منتظران واقعی آن را به خوبی انجام می دهند. در همین زمینه امام عسکری(ع) فرموده اند: غیبت مهدی(عج)آنقدر طولانی می شود که اکثر معتقدین از اعتقاد خود دست بر می دارند و باقی نمی ماند مگر آنکسی که خداوند ولایت ما را از او تعهد گرفته است و در قلبش ایمان را نوشته است و از جانب خود اور را تایید کرده است. (13)

منتظران حضرت بقیة الله الاعظم ویژگی های دیگری هم دارند که در این مقال نمی گنجد باشد که خداوند بزرگ همه ما را از منتظران واقعی حضرتش قرار دهد و قلب آن بزرگوار را از همه ما راضی و خشنود بگرداند.

منابع و مآخذ:

1- کمال الدین و تمام النعمه،شیخ صدوق صفحه 644

2- همان، صفحه 287

3- خصال، شیخ صدوق صفحه 616

4- کمال الدین، شیخ صدوق صفحه 325

5- بحارالانوار، مجلسی جلد 4 ص 54

6- وسائل الشیعه، حر عاملی جلد 18 ص 45

7- بحارالانوار، مجلسی ج 36 ص 304

8- کتاب الغیبه، شیخ صدوق ص 200

9- بحار الانوار، مجلسی ج53 ص 178

10- اصول کافی، شیخ کلینی جلد 6 ص 535

11- الزام الناصب، گنجی شافعی ص 10