شهید مطهری ، الگوی علم و تقوا

 

 در طول تاریخ ، همواره اندیشمندانی در عرصه فرهنگ و علم خوش درخشیده‌اند و به مثابه مشعلی فروزان مسیر زندگی انسان‌ها را روشن ساخته و تلاش کرده اند تا با ارائه فکر و اندیشه‌ای نو و خلاق ، انسان تشنه حقیقت را در رسیدن به سر منزل مقصود و هدف نهایی رهنمون باشند. در رأس این علما ، انبیاء الهی و امامان معصوم (علیهم‌السلام) قرار دارند و به دنبال آنان ، فقها و دانشمندان اسلامی که به راستی وارث این رسالت بزرگ هستند و در راه رسیدن به هدف والای خویش تا پای جان به پیش می‌روند.

 شهید آیت‌الله مرتضی مطهری که امام راحل از او به عنوان درختی پرثمر یاد کرد و فرزند عزیزش خواند، یکی از این ستاره‌های درخشان است که با پیوند علم و عمل با ایمان و اخلاق ، از خود چهره‌ای تابناک ساخت.

 در سالگرد شهادت این اسوه اخلاق و مجاهدت نگاهی خواهیم داشت به اندیشه حضرت امام خمینی (ره) درباره جایگاه این متفکر شهید.

 قصد ما از این نوشتار ، اشاره به فرازهایی از گفتار و نوشتار امام شهیدان دربارة شهید مطهری است تا انگیزه‌ای باشد برای مطالعه در اندیشه‌ و نیز معرفی راهی برای جویندگان حقیقت و سعادت.

 

شهید مطهری ؛ الگوی علم و تقوا

 افرادی می‌توانند برای سایرین الگو باشند که ویژگی‌های منحصر به فردی داشته باشند، لذا قرآن کریم بزرگانی چون حضرت ابراهیم(ع) و محمد(ص) را به عنوان اسوه و الگو معرفی کرده و می‌فرماید: « قد کانت لکم اُسوه حسنه فی ابراهیم والذین معه» (1)

 و « لقد کان لکم فی رسول‌الله اسوةحسنه لمن کان یرجوا الله و الیوم الآخر و ذکر الله کثیراً» (2)

و نیز درباره پیروان آنها نیز می‌فرماید: «لقد کان لکم فیهم اسوه لمن کان یرجوا الله و الیوم الآخر»(3)

زیرا اینان کسانی هستند که در دوستی با خدا خلیل او ، در علم و معرفت مخزن اسرار و در اخلاق ، صاحب خلق عظیم اند.

 شهید مطهری در بعد علمی و اخلاقی ، گنجینه ای از علوم و معارف است ، امام امت دربارة ایشان چنین می‌گوید:

 «شما خواهرها و برادرها که در این مدرسه [مدرسه عالی شهید مطهری] هستید برنامه‌ تان را آن‌طور تنظیم کنید که از بین شما مطهری‌ها، یا یک مطهری پیدا بشود... باید دانشگاه و فیضیه و همة آنها که مربوط به دانشگاهند، و همة آنها که مربوط به فیضیه هستند در رأس برنامه‌های تحصیلی‌شان برنامة اخلاقی و برنامه‌های تهذیبی باشد، تا امثال مرحوم مطهری رحمهُ‌‌الله را به جامعه [تقدیم] کند» (4)

شخصیت شهید مطهری

 همواره افرادی یافت می‌شوند که در بعدی از ابعاد زندگی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌ و یا در برخی از علوم به درجات عالی رسیده‌اند، اما به ندرت می‌توان فردی را یافت که جامع ابعاد مختلف باشد.

 ولی با مطالعه در زندگی علمی و عملی شهید مطهری، می‌توان به جرأت گفت که ایشان یکی از این نادره‌های دوران است که با تلاش و کوشش خود توانست در کلام و فلسفه اسلامی ، نظریه‌پرداز و در فقه و اصول ، مجتهد  و در تشخیص نیازهای فکری جامعه به ویژه نسل جوان موفق شود ، در عین حال همراه با انقلاب و همگام با امام قدم بردارد. امام راحل در این باره فرمود:

 «من باید یک کلمه اهم از آن به شما عرض کنم مرحوم آقای مطهری، یک فرد بود که جنبه‌های مختلف در او جمع شده بود و خدمتی که به نسل جوان و دیگران مرحوم مطهری کرده است کمتر کسی کرده است»(5)

 قرآن کریم در تجسم ایمان و کفر که در کلام مومن و کافر جلوه‌گر می‌شود به شجره طیبه، و شجره خبیثه اشاره می کند و می‌فرماید: «الم تر کیف ضرب الله مثلاً کلمه طیبه کشجره طیبه اصلها ثابت و فرعها فی السماء تؤتی اکلها کل حین باذن ربها و یضرب الله الأمثال للناس لعلهم یتذکرون»(6)

 شجره طیبه موجودی است پویا و پاکیزه، سایه و نسیمش دلنشین، دارای ریشه‌ای عمیق و شاخسارهای بلند که هیچ آفتی نمی‌تواند آن را از بین ببرد، شاخه‌های این درخت تنومند به محیطی خاص محدود نمی‌شود، بلکه اصلی است که در فراسوی زمان و مکان قرار داشته و برای حال و آینده مفید و پرثمر است.

 شهید مطهری مصداقی از کلمه طیبه است که شباهت به شجره طیبه دارد که باید و می توان از ثمرات پرفیض و حیات‌بخشش استفاده کرد و باید از فقدانش تأسف خورد.

 آثارشهید مطهری

 امام خمینی ، شخصیتی که خود شاگرد مکتب امام صادق(ع) و دست‌پروردة اهل‌بیت(ع) است و به حق قدرت و نیروی شناخت و تشخیص سره از ناسره را دارد، دربارة آثار شهید مطهری می‌گویند:

 «سالروز شهادت شهیدی مطهر است که در عمر کوتاه خود اثرات جاویدی به یادگار گذاشت، که پرتوی از وجدان بیدار و روح سرشار از عشق به مکتب بود، او با قلمی روان و فکری توانا در تحلیل مسائل اسلامی و توضیح حقایق فلسفی با زبان مردم و بی‌قلق و اضطراب به تعلیم و تربیت جامعه پرداخت، آثار قلم و زبان او بی‌استثنا آموزنده و روانبخش است و مواعظ و نصایح او که از قلبی سرشار از ایمان و عقیدت نشأت می‌گرفت برای عارف و عامی سودمند و فرحزا است» (7)

 با شناختی که امام خمینی(ره) از شهید مطهری و آثار او داشت و شایستگی‌های علمی و عملی که در وی می‌دید، آرزو می‌کرد که مطهری در دوران جمهوری اسلامی باشند تا مردم از وجودش، کمال استفاده را ببرند، شهید صدوقی می‌گوید: این جمله را از امام فراموش نمی‌کنم که می‌فرمود:

 «خیلی علاقه دارم تا آقای مطهری باشد و در دوره جمهوری اسلامی، جامعة ایران و برادران مسلمان بتوانند حداکثر استفاده را از او بنمایند»(8)

 شهید مطهری دارای آثار گرانسنگی است که این آثار و موضوعات آن عبارت است از:

 1ـ اصول عقاید : کتاب های توحید، عدل الهی، نبوت، خاتمیت، ختم نبوت، پیامبر امی، امامت و رهبری،
ولائها و ولایتها، امدادهای غیبی، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی، انسان کامل، انسان و سرنوشت، فطرت، نقدی بر مارکسیسم، علل گرایش به مادیگری، و...

 2ـ قرآن : کتاب های آشنایی با قرآن، تفسیر سوره‌های حمد، امام، زخرف، دخان، جاثیه، فتح، قمر، رحمان، واقعه، حدید، حشر، ممتحنه، صف، جمعه، طلاق، تحریم، ملک، قلم و...

 3ـ فقه : کتاب های مسأله ربا، بیمه و بانکداری

 4ـ فلسفه : کتاب های شرح اصول فلسفه و روش رئالیسم، حرکت و زمان در فلسفه، شرح الهیات شفاء،
شرح منظومه، فلسفة تاریخ، فلسفة اخلاق، مقالات فلسفی و...

 5ـ تاریخ : کتاب های بررسی نهضت ‌های صد ساله اخیر، خدمات متقابل اسلام و ایران، دافعه و جاذبة علی، حماسه حسینی

 6ـ سیره اهل بیت : کتاب های سیری در سیره نبوی، سیری در نهج‌البلاغه، سیری در سیره ائمه، قیام و انقلاب مهدی، داستان راستان

 7ـ موضوعات دیگر: کتاب های مسأله حجاب، نظام حقوقی زن، اسلام و مقتضیات زمان، اخلاق جنسی و جهان غرب، تماشاگه راز، ده گفتار، بیست‌گفتار

 تأثیر این نوشته ها، مانعی عمده در رسیدن دشمن و بدخواهان به اهداف شومشان بود، بنابراین سعی و توان خود را بر این مساله متمرکز نمودند تا همان گونه که شخص مرتضی مطهری را ترور کردند، شخصیت علمی وی را نیز با تبلیغات مسموم خود ترور کرده وآثار ارزشمندش را مخدوش نمایند.  

رمز تأکید امام (ره) نسبت به آثار سودمند این شهید این است که فرمود:

 «اکنون شنیده می‌شود که مخالفین اسلام و گروه‌های ضدانقلاب درصدد هستند که با تبلیغات اسلام‌شکن خود، دست جوانان عزیز دانشگاهی را از استفاده از کتب این استاد فقید کوتاه کنند، من به دانشجویان و طبقة روشنفکران متعهد توصیه می‌کنم که کتاب‌های این استاد عزیز را نگذارند با دسیسه‌های غیراسلامی فراموش شود»(9)

شهادت استاد مطهری

 بی تردید از بین بردن وترور شخصیت ‌هایی که مانع انحراف و کجروی افراد هستند و افشاگر توطئه‌ها ، نمی‌تواند بدون برنامه و نقشه از پیش طراحی شده باشد. مطهری که با همة انحرافات و بدعت‌ها، غرب‌زدگی و شرق‌زدگی مقابله می‌کرد، در مصاف با دشمنی در قالب گروهکی به ظاهر مومن ولی در پس پرده نفاق به شهادت رسید.

 امام با تیزبینی خاص خود، فرمودند:

 «یک جریانی از اول نهضت و از اول انقلاب در مقابل انقلاب در کار بود، مسئلة اتفاقی نبود که افراد مؤثر را، افرادی که برای ملت سرمایه بودند یکی بعد از دیگری یا شهید کردند یا خواستند شهید کنند، و خداوند حفظ کرد، اینطور نبود که من باب اتفاق یک کسی مرحوم مطهری را ترور کند»(10)

 انقلاب اسلامی، نشأت گرفته از اسلام ناب محمدی و جریانی است که برای استمرار و بقای خود نیازمند مایه حیاتبخش است و آن خون شهیدان است که از وجود و قلوب بندگان مخلص خدا سرچشمه گرفته و در جویبار حوادث به پای درخت انقلاب می‌ریزد.

امام (ره) فرمود: «با ترور شخصیت‌های بزرگ ما، شخصهای بزرگ ما اسلام ما تأیید می شود، نهضت ما زنده شد، تمام اقشار ایران باز زندگی از سر گرفت، اگر یک سستی، ضعفی پیدا کرده بود، زنده شد. اگر نبود شهادت این مرد بزرگ و اگر مرده بود این مرد بزرگ در بستر خودش، این تأیید نمی‌شد، این موج برنمی‌خاست» (11)

 شهادت در راه خدا، فیضی عظیم و هدیه‌ای است الهی و موجب عزت ابدی و از این جهت تأسف و تسلیتی ندارد ، چرا که بندگان مخلص خدا به محضر او ، به لذت همجواری با انبیاء و اولیای الهی می رسند ، اما از سوی دیگر به خاطر فقدان این افراد که رفتنشان موجب لطمه ای جبران‌ناپذیر در جامعه اسلامی می‌شود، باید متأسف بود.

 به یاد داشته باشیم نوری که در مکتب امام صادق(ع) روشن شود، هرگز به خاموشی نمی‌گراید و کوشش انسانی که در پاسداری از قرآن، سلاح علم و ایمان را در دست و ردای شهادت را بر تن داشته باشد، هیچ‌وقت از یاد
نمی رود.

منابع :

 1. قرآن کریم ، سوره ممتحنه، آیه 4

 2. قرآن کریم ، سوره احزاب، آیه 21

 3. قرآن کریم ، سوره ممتحنه، آیه 6

 4. صحیفه امام، ج 14، ص 168 و 169

 5. صحیفه امام، ج 16، ص 242

 6. قرآن کریم ، سوره ابراهیم، آیات 24و25

 7. صحیفه امام، ج 14، ص 325

 8. صحیفه امام، ج 2، ص 16

 9. صحیفه امام، ج 12، ص 187 و 188

 10. صحیفه امام، ج 15، ص 23

 11. صحیفه امام، ج 7، ص 183

برای مشاهدۀ منبع این مطلب اینجا کلیک نمایید.