ظرف 25 سال گذشته آموزش مقطع متوسطه دستخوش اصلاحات وپیشرفتهای گوناگونی شده است. طی سال1970 انواع مختلفی از مدارس که عهده دارمسوولیت برگزاری دوره های آموزش حرفهای و دانشگاهی بوده و درسطوح متوسطه فعالیت داشتند بصورت یک مدرسه واحد در آمده اند. مدارس مذکور کلیه جوانان را تحت پوشش خود قرارداده اند. آزمون نهایی سابق که دانشآموزان را برای مطالعات دانشگاهی آماده مینمود2 سال پیش از سال1970 لغو گردید.طی دهه های1970 و1980 اصلاحاتی در راستای بهبود نظام آموزش متوسطه صورت گرفته و به برقراری تطبیق میان نیازهای بازارکار وتحصیلات عالیه و اهداف و نیازمندیهای جوانان منتهی گردید. در پایان دهه1980روند اصلاحاتی بنیادین در ساختار مراکز آموزش متوسطه آغاز گردید، به نحوی که ساختار نظام آموزش متوسطه طی1991 نسبت به قوانین آموزشی سال 1985 دچار تحولات وتغییرعمدهای گردید .سیستم جدید آموزش متوسطه طی سال تحصیلی 1992-1993 معرفی گردید. نظام مذکور طی سال تحصیلی 1995/1996 بطورکامل به مورد اجرا درآمد. از اول جولای1992 طبق قوانین آموزشی کلیه مناطق موظف به فراهم آوردن شرایط ورود به مراکز آموزش متوسطه برای کلیه دانش آموزان فارغ التحصیل آموزش پایه شده اند. تسهیلات فوق به کلیه دانش آموزان زیر رده سنی20 سال و آن دسته از افرادی که در6 ماه اول بیستمین سال زندگی خودبسر میبرند اعطا میگردد. عمده فعالیتهای مطالعاتی مراکز آموزش متوسطه درمدارس مناطق کشور صورت میپذیرد. این در حالیاست که مطالعات وتحصیل در رشته های کشاورزی، جنگلداری، باغبانی و برخی مشاغل مرتبط در مدارس شوراهای شهرصورت میگیرد. کلیه مراکز متوسطه سوئد مختلط ورایگان میباشند و این در حالی است که مراکز مستقل نیزفعالیت دارند. مراکز آموزشی متوسطه عموماً در متاطق بزرگتر واقع شده ودانش آموزان مناطق مختلف در این مدارس حضور مییابند. اغلب مدارس متوسطه بزرگ ، برنامه های مطالعاتی گوناگونی را ارائه میدهند . برنامه های ویژهای از قبیل تربیت بدنی نیز به کلیه دانش آموزان سراسر کشور ارائه میشود . تعداد دانشاموزان مراکز متوسطه از 300 تا 1500 متغیر میباشد. در مناطق کم جمعیت ، مراکز متوسطهای فعالیت دارند که در سطح بالای مدارس پایه ومتوسطه در مناطق بزرگتر همکاری مینمایند .تعداد دانش آموزان یک کلاس در واحدها و برنامه های مطالعاتی دانشگاهی تئوریک بر30 نفر و در واحدهای حرفهای / عملی بر10 نفر بالغ میگردد. اغلب مراکز آموزش متوسطه مستقل درمناطق شهری بزرگ واقع شده و از لحاظ برنامه های ارائه شده از تفاوتهای گستردهای برخوردار میباشند.میانگین تعداد دانش آموزان مراکز متوسطه مستقل بر100 نفر بالغ میگردد و این درحالیست که در مدارس دولتی این میزان به700 نفربالغ میگردد.
دوره آموزش ابتدایی طی آموزش فراگیر9 ساله به کودکان رده های سنی7 تا 16 سال ارائه میگردد. این درحالی آست که در صورت توافق والدین، کودکان از حق آموزش در سن6 سالگی برخودار میگردند. طبق آخرین آمار بدست آمده در سال 1998 بالغ بر7% از دانش آموزان مقطع آموزش ابتدایی کشور سوئد در رده سنی6 سال قرار داشته اند. علاوه بر این در شرایط خاص میتوان دوره آموزش کودکان سوئد را تا رده سنی8 سال به تعویق انداخت. دوره های آموزش پایه ابتدایی به طور رسمی از سال 1824 در سوئد برگزار گردید. تا مدتها دورههای آموزش ابتدایی به افراد طبقه کم در آمد جامعه تعلق داشته، هیچ ارتباطی با تحصیلات عالی نداشت. به نحوی که اغلب مدارس متوسطه دولتی درشهرهای کشور فعالیت داشتند. دختران از مجوز ورود به مدارس متوسطه دولتی و مقدماتی متوسطه برخوردار نبوده و در عوض در مدارس ویژه دختران ثبت نام مینمودند. این درحالی بود که از آغاز قرن20مدارس مقدماتی متوسطه مختلط درکنار تعداد زیادی مدارس دخترانه آغاز به فعالیت نمود. در دهه1940 اصلاحات دراز مدتی با هدف گسترش آموزش پایه اعمال گردید. در سال 1962 آموزش پایه فراگیر به تصویب مجلس رسیده و طیسال تحصیلی1972-1973 به طور کامل به مرحله اجرا درآمد. این اقدام خود به یکپارچگی مدارس ابتدایی با دوره آموزش7ساله و مدارس مقدماتی متوسطه با دوره آموزش 4 ساله منجرگردید در همان اثناء مدارس ویژه دختران منحل شده و نخستین مواد درسی پیشرفته آموزشی در مدارس تدریس گردید. ساختار آموزش پایه برمدارس ابتدایی، مقدماتی متوسطه محلی، مدارس سامی زبان ویژه کودکان سوئدی ساکن شمال کشور و مدارس ویژه کودکان مواجه با معلولیتهای جسمانی و ذهنی مشتمل میگردد.
با وجودیکه مراکز آموزش پیش دبستانی (کودکستانها و مهدهای کودک) از اوایل قرن 19 در سراسر کشور سوئد فعالیت داشتهاند، آموزش فراگیر آن طی دهه1970 به وقوع پیوست.
در ابتدا، طی سال 1975 قانون ویژه مقطع آموزش پیش دبستانی در پی قبول پیشنهادات ارائه شده از سوی کمیته تحقیق ، به تصویب رسید. متعاقب تصویب قانون مراقبت از کودکان طی سال 1977 ، قانون قبلی لغو گردیده و بعدها در سال1980 با قانون تامین اجتماعی ادعام گردید.
در سال 1995، قانون تضمین مراقبت از کودکان در زمره قوانین تامین اجتماعی کشور به تصویب رسید. از این روی شهرداریهای مناطق مختلف کشور مسوولیت فراهم نمودن امکانات لازم در جهت مراقبت از کودکان ردههای سنی 12-1 سال را عهدهدار گردیدند.طبق قانون، کلیه کودکان سوئدی برخوردا از والدین شاغل حتی کودکان ردههای سنی 4-3 ماه نیز در مراکز آموزش پیش دبستانی پذیرش میگردند. از سال1996 مسوولیت رسیدگی برکلیه فعالیتهای مراکز پیش دبستانی به وزارت آموزش و علوم تفویض گردید. این در حالیاست که از اول ژانویه 1998 آژانس ملی آموزش مسئولیت رسیدگی و نظارت بر فعالیتهای مراکز آموزش پیش دبستانی و کودکان دبستانی را عهده دار گردیده است.
طی سالهای اخیر، در نتیجه ادغام روز افزون مراکز آموزش پیشدبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان،امکانات آموزشی و غیرآموزشی مورد نیاز مراکز مذکور بازبینی شده و به اعمال تغییراتی در قوانین آموزشی ویژه مقطع آموزش پیشدبستانی منجر گردیده است.
در سال 1842 همزمان با حکمرانی کارل چهاردهم مدارس ابتدائی درکشور سوئد احداث گردید.
در مورخه 18 ژوئن همان سال، فرمان حکومتی مبنی براحداث مدارس پیش دبستانی توسط کلیساها صادرگردید. مدارس ابتدائی برای مدت زمان مدیدی مختص خانوادههای کم درآمد میبود که هیچ راهی به آموزش عالی نداشتند.گفتنی است که عمده مدارس مذکور در قالب مدارس دولتی دستور زبان احداث گردید.در بدو تاسیس، دورههای آموزش ابتدائی به صورت مختلط برگزار شده و مدارس گرامر و مراکز مقدماتی متوسطه مختص دانشآموزان پسر بوده و دانشآموزان دختر روانه مدارس جداگانهای میگردیدند. این درحالی بود که مدارس مقدماتی متوسطه از آغاز قرن20 آغاز به فعالیت نمود. اگر چه در آن زمان مدارس دخترانه زیادی وجود داشت اما با این وجود، مدارس دخترانه با سیستم 9 ساله آموزشی از میان برداشته شد.در سال 1962 ، مقطع آموزش پایه با آموزش 11 ساله (ترکیبی از دوره ابتدائی 7 ساله و دوره مقدماتی 4 ساله) سازماندهی گردید. در همان اثناء نخستین برنامه پیشرفته آموزشی مدارس طراحی گردید. برنامههای آموزشی نیز طی سالهای1969 و1980 و 1994 تغییر یافت.
از آنجایی که اصل اساسی درساختار آموزشی کشور سوئد بر فراهم آوردن امکانات آموزشی برای کلیه شهروندان سوئدی بدون توجه به پیشینه قومی واجتماعی و تابعیت فردی آنان استوار میباشد، از این روی کلیه مدارسی که از قوانین آموزشی پایه تبعیت مینمایند (مدارس ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه) به صورت فراگیر طراحی شدهاند تا کلیه نسل جوان را تحت پوشش قرار دهند.
علاوه برمواد درسی، کتب آموزشی مدارس ابتدایی ومقدماتی و تکمیلی متوسطه مراکز آموزشی سراسر کشور یکسان است. قوانین کشوری خاصی نیز در خصوص ساختار آموزشی کشور در قوانین آموزشی کشور توسط مجلس ملی به تصویب رسیده است. تحصیلات ویژه بزرگسالان نیز درکشور سوئد از سابقه تاریخی طولانی برخوردار بوده وگزینه های گوناگونی درسراسر کشور جهت ادامه تحصیلات وجود دارد. تحصیلات ویژه بزرگسالان به صورت یکسان با آنچه در مدارس، از ابتدایی تا متوسطه، ارائه میگردد، بخشی از ساختار مدارس عمومی محسوب میگردد. این امتیاز خود به هر فرد این امکان را میدهد که به تکمیل تحصیلات خود تا مقطع متوسطه مبادرت نموده و مجددا به ساختار رسمی مدارک آموزشی بپیوندد . بنابراین آموزش در سوئد از نظر ساختاری به صورت دورههای آموزشی یکسان از سطح ابتدایی تا آموزش متوسطه وآموزش بزرگسالان برای کلیه شهروندان سوئدی فراهم میباشد. علاوه براین طرحهای مالی گوناگونی نیز اتخاذ گردیده که به دانش آموزان ودانشجویان اجازه میدهد تا درطول سنوات آموزشی خود (آموزش متوسطه و آموزش بزرگسالان) و همچنین تحصیلات عالی منابع مالی مورد نیاز خود را فراهم نمایند.
آمار تحصیلی تعداد دانشآموزان و مدارس
طبق آخرین آمار بدست آمده تعداد 305300 دانشآموز سوئدی در مراکز تکمیلی آموزش متوسطه آموزش میبینند.گفتنی است از %7/4 از این تعداد (14300) درمراکز تکمیلی متوسطه مستقل(خصوصی) ثبتنام به عمل میآید.سهم مذکور طی سالهای اخیر بهطور چشمگیری افزایش یافته و این در حالیاست که طی سال 1996 تنها از %8/1 دانشآموزان در مدارس مستقل ثبتنام به عمل میآمد.
طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال 1996 تعداد 654 مدرسه فعالیت داشته که %15 از این مدارس، مستقل بوده و توسط نهادها و مؤسسات خصوصی اداره شده و 5 در صد نیز توسط شوراهای استانی اداره میگردند. طبق آمار مذکور میانگین دانشآموزان هر مدرسه به 467 دانشآموز بالغ میگردد.
تعداد دانشآموزان مقاطع آموزش پیش دانشگاهی(15 اکتبر 2000)
برنامه |
تعداد |
برنامه |
تعداد |
برنامههای هنری……………. . . برنامه تجارت و مدیریت………. . . برنامههای تفریحی…………… برنامه ساختمان ……. . برنامه مهندسی الکتریک………. . برنامه انرژی………………… برنامه غذا…………………. . . برنامه صنایع دستی…………. . . برنامه بهداشتی……………… برنامه هتلداری، رستوران و تغذیه |
600/14 100/12 100/12 000/7 006/12 000/2 500/1 200/4 800/9 700/13 |
برنامه صنایع…………………. . . برنامه رسانهها…………………. برنامه بهرهبرداری منابع طبیعی…… برنامه علوم طبیعی……………. . . برنامه علوم اجتماعی……………. برنامه فنی……………………. برنامه مهندسی خودرو…………. . . برنامههای شخصی……………. . . برنامههای آموزشی……………. . . سایر برنامهها…………………. . |
800/4 300/12 600/6 100/51 400/72 900/6 200/10 400/21 800/24 000/2305 |
کل 300/305 |
طبق آخرین آمار بدست آمده تقریباً کلیه آندسته از دانشآموزانی که به اتمام مدارس پایه در بهار 2000 نائل آمدهاند(95 درصد) در اکتبر همان سال به مراکز تکمیلی آموزش متوسطه وارد شدهاند.
طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال 97-96 همچنین حدود سه چهارم دانشآموزانی که وارد مراکز تکمیلی متوسطه شدند، (73 درصد) چهارسال بعد این دوره را به پایان رساندند و این در حالیاست که حدود 38 درصد از دانشآموزانی که در بهار سال 97 به اتمام مقطع تکمیلی متوسطه نائل آمدهاند به تحصیل در مراکز آموزش عالی طی سال بعد تحصیلی مبادرت نمودهاند که در مقایسه با آمار 10 سال گذشته، که رقم تخمینی 20 درصد را نشان میدهد از افزایش چشمگیری برخوردار بوده است.
دورهها، رشتهها و تعداد ساعات آموزشی
کلیه دورههای آموزشی از برنامه درسی خاصی برخوردار میباشند. برنامههای درسی ملی توسط«آژانس ملی آموزش» تعیین میگرددو این درحالیست که تدوینگران برنامههای آموزش محلی رؤسای مدارس میباشند.«قوانین آموزشی» کشور نیز شامل جدول واحدهای آموزشی میباشد که تعداد واحدهای آموزش تکمیلی متوسطه و چگونگی تقسیمبندی این واحدها در هستههای موضوعی و موضوعات خاص آموزشی در آن ارائه گردیده است.
جدول واحدهای آموزشی
هستههای موضوعی |
واحدهای مقطع تکمیلی متوسطه |
زبان سوئدی / زبان سوئدی به عنوان زبان دوم و ریاضیات زبان انگلیسی علوم اجتماعی علوم علوم مذهبی علوم هنری تربیت بدنی و بهداشت واحدهای اختیاری انفرادی |
200 100 100 100 50 50 50 300 |
جمع کل واحدهای آموزشی |
2500 |
واحدهای مقطع تکمیلی آموزش متوسطه دامنه و فعالیت مورد نظر دورههای آموزشی را در بر میگیرند دورههای آموزش مقطع تکمیلی متوسطه با گذراندن تعداد واحدهای درسی لازم به اتمام میرسند. دوره معمول آموزش مذکور مدت زمان3 سال به طول انجامیده و این درحالیاست که در نظام ترمی –واحدی، دانشآموزان قادر به گذراندن دوره آموزش درکمتر یا بیشتر از3 سال میباشند
ساعات آموزشی
از سال2000 دانشآموزان دروس هنر، علوم طبیعی و علوم اجتماعی از حق برخورداری از حداقل 2180 ساعت آموزش60 دقیقهای و دانشآموزان دروس فنی و حرفهای نیز از حق برخورداری از حداقل 2400 ساعت آموزش60 دقیقهای برخوردار میباشند.
زبان سوئدی به عنوان زبان دوم و زبان مادری
زبان سوئدی به عنوان زبان دوم در کلیه مقاطع به عنوان یک موضوع تخصصی آموزشی به دانشآموزان ارائه میگردد. دانشآموزان مهاجر از حق انتخاب زبان سوئدی به عنوان زبان دوم به عنوان واحد درس عمومی برخوردار میباشند.گفتنی است آن دسته از مهاجرینی که علاقمند مطالعه زبان سوئدی به عنوان هسته موضوعی باشند میتوانند به مطالعه زبان در قالبهای آموزش شخصی و تکمیلی مبادرت نمایند.آشنایی اولیه دانشآموزان و برخورداری از دانش قبلی آنان با این زبان در مدارس پایه میباشد. آندسته از دانشآموزانی نیز که اخیراً وارد سوئد شده و از دانش پایه در زبان سوئدی برخوردار نمیباشند از سن 16 سالگی از حق استفاده از آموزش زبان سوئدی ویژه افراد مهاجر برخوردار میگردند.
هدف از آموزش زبان سوئدی به عنوان زبان مادری قادر ساختن کودکان سوئدی به حفظ و کاربرد از زبان مادری خود و فراهم نمودن فرصت دوزبانگی و آشنایی غیر بومی با زمینههای فرهنگی کشور به عنوان زبان دوم میباشد. برخورداری ازحق آموزش زبان مادری( زبان سوئدی) درمدارس کشور سوئد به 7 سال اولیه آموزش محدود میگردد.
برای مشاهدۀ منبع این مطلب اینجا کلیک نمایید.