سیره حضرت زهرا(س)؛ سرمشق زندگی

 

کیفیت زندگی ، معاشرت با همسر و فرزندان ،‌ ساماندهی و مدیریت امور خانه و زندگی در حیات طیبه حضرت زهرا (س) شاخص ترین الگوی خانواده ها و خانواده او به عنوان «خانواده الگو» برای تمام انسان هاست.

حضرت صدیقه طاهره آیین همسرداری و خانه داری را به خوبی رعایت کرده و در زندگی شریک و همراه همیشگی امام علی (ع) به معنی واقعی کلمه بود.

 گاهی اوقات در خانه و به دلیل شرایط خاص و تنگناهای اقتصادی حاکم بر جامعه مسلمانان ، غذایی برای فرزندان آن حضرت یافت نمی شد، اما حضرت فاطمه (س) از بیم آن که همسرش نتواند خواسته او را برآورد و شرمنده شود، چیزی از این مسئله به امیرالمومنین (ع) و حتی به پدر بزرگوارش پیامبر اسلام (ص)
نمی گفت.

 نمونه دیگر از رفتار این خانواده الگو ، مشارکت در امور زندگی بود به طوری که گاهی این بانوی نمونه در اثر کار زیاد ، دست های مبارکش تاول می زد و لباسش غبارآلود می شد .اما کارها بین حضرت علی(ع) و فاطمه (س) تقسیم شده بود.

آوردن آب ، تهیه هیزم و کارهای خارج از خانه، برعهده امام علی(ع) بود و درست کردن و پختن نان ، وصله زدن لباس و کارهای داخل خانه با فاطمه زهرا (س) .

حضرت زهرا (س) از این تقسیم کار، بسیار راضی بود؛ چرا که از برخورد و صحبت با نامحرمان به دور بود. این نکته مهم ، درسی است برای تقویت عفاف و پاکی زنان ما در جامعه اسلامی .

عدل الهی از منظر متفکر شهید مطهری

 

 مقدمه

 عدالت از مفاهیم بنیادین دینی بوده که همه ادیان الهی با هدف تحقق این اصل از سوی خدای متعال بواسطه انبیاء نازل گشته اند. مهمترین دغدغه پیام آوران الهی بعد از شناخت خدا و نزدیک کردن انسان به او، ایجاد و بسط عدالت بوده است. دین اسلام نیز به عنوان خاتم ادیان، تحقق عدالت را در سر لوحه اهداف خود قرار داده است. در این راستا باید خاطر نشان کرد که وجود 29 آیه از قرآن در باب عدالت، شاهدی بر اهتمام اسلام بر این اصل می باشد. لذا اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا به بررسی مفهوم عدالت در اندیشه شهید مطهری بپردازیم.

به طور کلی حقیقت دینی مایه مرکزی اندیشه شهید مطهری بوده و در ساختار اندیشه او، مفهوم عدالت در خدمت پویایی و پاسداری از دین در برابر شبهاتی بود که مکتبها و جهان بینی ها آن را مطرح میکردند. بدین خاطر است که مضمون عدالت، حجم عمده ای از نوشتارها و سخنرانی های او را به خود اختصاص داده است.

تقریر عدالت نزد شهید مطهری، برداشت عالمانه از دین بوده و عدالت مورد تاکید ایشان، ناشی از درد دین میباشد. لذا او ناهنجاری های اجتماعی، آشفتگی روحی و جنایات اخلاقی و حتی عقده ها و جنایات را از عدم عدالت در جامعه دانسته و مانند فیلسوفانی همچون ارسطو و افلاطون که در فلسفه سیاسی خود در پی بهترین و عادلانه ترین نظام حکومت بودند، ایشان نیز به پیروی از اندیشه و عمل حضرت علی (ع)، عدالت را مبنای سیاست و فلسفه اجتماعی اسلام دانسته و آنرا ناموس بزرگ اسلام تلقی میکردند.

در باب اهمیت مفهوم عدالت در اسلام، همین بس که برخی معتقدند که اصل عدالت را میتوان به عنوان معیاری برای فقاهت و استنباط های فقهی مطرح نمود و در این راستا شهید مطهری نیز عدالت را از مقیاسهای اسلام شمرده و انکار آن را موجب عدم رشد فلسفه اجتماعی و فقه متناسب با اصول می داند و لذا میگوید که اگر حریت و آزادی فکر وجود داشت، اگر موضوع برتری اصحاب سنت بر اصل عدل پیش نمی آمد، اگر بر شیعه مصیبت اخباریگری نرسیده بود و فقه ما نیز بر مبنای اصل عدالت بنا شده بود، دیگر دچار تضادها و بن بستهای کنونی نمی شدیم. با توجه به این وضعیت، اصل مهم عدالت مورد غفلت واقع شده و با این حال هنوز یک قاعده و اصل عام از آن استنباط نشده است که این مطلب موجب رکود تفکر اجتماعی ما شده است. پس بر ماست که به اندازه وسع ناچیز خود به بررسی این اصل مهم در اندیشه شهید مطهری پرداخته و آن را احیاء نمائیم.

امام کاظم(ع) چراغ هدایت و کشتی نجات

امام کاظم(ع):

نام مبارک: موسی، لقب مهشور: کاظم و عبدصالح، کنیه مشهور: ابوابراهیم، نام پدر: جعفر الصادق(ع)، نام مادر: حمیده مصفاء، ولادت: هفتم رجب سال 183 هجری در زندان، عمر مبارک: 55 سال، مدت امامت: 35 سال، محل قبر مطهر: کاظمین.

فرازهایی از سیره نورانی آن امام بزرگوار:

 الف) پدر و مادر

پدر امام موسی کاظم(ع) ، امام ژصادق(ع) است، امامی که به شهادت تاریخ همواره یا در حال نماز بود یا در حال روزه و یا در حال تلاوت قرآن کریم، پیشوای عظیم‌الشانی که بنیانگذار دانشگاه جعفری و احیاء‌گر  فقه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به حساب می‌آید.

مادر امام موسی کاظم(ع) حمیده است که بانویی بود پارسا، بافضیلت، دانشمند و از جمله راویان حدیث، بانویی که امام صادق(ع) درباره او فرمود: حمیده همچون طلایی باب است که از هر نوع پایدی پاک و پاکیزه است.

سطح دانش و تقوای این بانوی گرانقدر به حدی بود که امام صادق(ع) به بانوان دیگر توصیه می‌کرد نزد حمیده رفته و مسائل شرعی را از او بیاموزند.

ب) نهی از نامگذاری بد

امام موسی کاظم(ع) نوزادی بیش نبود که یعقوب سراج به عشق دیدن نو رسیده امام  صادق(ع) بر ایشان وارد شد یعقوب به این طفل سلام کرد نوزاد امام صادق(ع) جواب سلام یعقوب را به شیوایی تمام ادا کرد و همچنان که در گهواره بود یعقوب  فرمود: برو آن نام را که دیروز بر دخترت گذاشته‌ای عوض کن و سپس نزد من بیا، زیرا خداوند چنان نامی را ناپسند می‌داند.

یعقوب سراج با شنیدن این تذکر یکه‌ای خورد و به خانه برگشت، اسم دخترش را که حمیرا بود تغییر داد پس به حضور امام رسید.

نکته قابل توجه و مهمی که در این روایت وجود دارد. اهمیت نامگذاری فرزند است.

نمی از دریای فضائل امام زین العابدین علیه السلام

با تعمق در سیره رفتاری امام سجاد علیه السلام ، می توان گوشه ای از فضائل و منقبت های اخلاقی امام سجاد علیه السلام را دریافت و به این ترتیب وجود خویش را از بوی خوش آن عطر آگین ساخت، از این رو شمه ای از آن ها را به اختصار بیان می نماییم .

دانشی اعجاب انگیز

یکی از ویژگی های ممتاز آن حضرت، احاطه علمی ایشان به اصول اعتقادی و احکام اسلامی بود، به گونه ای که در مقابل هر سۆالی که از او می شد، پاسخی دقیق و اعجاب انگیز، بیان می نمود . این ویژگی منحصر به فرد، دانشمندان دیگر مذاهب را به تحسین و اعجاب واداشته بود، چنان که زهری، از علمای دربار عبدالملک مروان که از مخالفین اهل بیت علیه السلام به شمار می رفت، درباره امام سجاد علیه السلام می گوید: احدی را فقیه تر و دانشمندتر از علی بن الحسین علیهما السلام ندیدم.(1)

برگی از کتاب علم امام

کتاب شریف صحیفه سجادیه که حاوی ادعیه و مناجات های چهارمین پیشوای شیعیان است، یکی از بزرگترین و مهمترین گنجینه های حقایق و اسرار الهی به شمار می رود، به همین خاطر به القابی چون «انجیل اهل بیت » و «زبور آل محمد» و «اخت القرآن»(2) مشهور گشته است و نظر به اهمیت و عظمت این کتاب، شرح های زیادی بر آن نوشته شده که صاحب کتاب «الذریعة»، چهل و هفت شرح را نام برده است.(3)

علاوه بر صحیفه سجادیه، رساله گرانبهایی از آن حضرت به یادگار مانده که «رسالة الحقوق » نام دارد و در آن 51 حق و وظیفه برای انسان بیان شده که از حقوق خداوند بر انسان و سپس حقوق اعضاء و جوارح شروع و به حقوق اهل ذمه ختم شده است.(4)

بررسی پیامدها و آثار قیام امام حسین (ع)

بی شک بررسی و تبیین ابعاد مختلف قیام های اصلاح طلبانه و آزادی خواهانه تاثیر شگرف و قابل ملاحظه ای در بیان نکات مبهم و روشنگری اقشار مختلف مردم به ویژه افشار تاثیرگذار جامعه دارد و زمینه را برای پاسخگوئی به سوالات آنان در باب این گونه قیام ها فراهم می نماید .

قیام حضرت امام حسین (ع) که سرآغازی برای بیداری ملت های پس از خود و شکل گیری قیام های خوانخواهانه و آزادی طلبانه گردید و با اهداف مهمی چون اصلاح امت زمان پیامبر اسلام (ص) ، امر به معروف و نهی از منکر و احیای ارزش های دینی و اسلامی صورت گرفت یکی از قیام ها و حرکت های ارزشمندی بود که برای زنده کردن اسلام و نابودی کفر انجام شد .

این نهضت عظیم آثار و پیامدهای مختلفی به دنبال داشت و زمینه را برای قیام های بعد از خود فراهم نمود .

در این مقاله سعی شده است این پیامدها از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گیرد .