مقطع آموزش ابتدایی درژاپن حداکثرمدت زمان6 سال رده های سنی 12-6 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی اجباری ورسمی بوده وبا دریافت شهریه ازوالدین کودکان ارائه می گردد. مدت زمان کلاس درس 45 دقیقه است .هدف اصلی مراکزآموزش ابتدایی، ارائه آموزش عمومی مناسب یا مراحل رشد جسمی وذهنی کودکان است. برنامه های آموزش ابتدایی تا قبل از سال 1992 بر اساس 6 روز در هفته بود اما از آن سال به بعد به تدریج به 5 روز در هفته کاهش یافته است. ارتقا به کلاسهای بالاتر در دورة ابتدایی به صورت اتوماتیک است. نسبت دانش آموزان به معلمین در دورة ابتدایی 4/19 بوده و به پایه های تحصیلی تفکیک نمی گردد. تعداد دانش آموزان در هر کلاس 4/28 نفر است. طبق آمار سال1999،100درصد جمعیت سنی12-6سال این مقطع را طی می نمایند.
تعداد معلمان زن |
تعداد کل معلمان |
تعداد دختران ثبت نامی |
تعداد کل ثبت نامی |
تعدادمدارس |
سال |
264512 |
452849 |
4575098 |
9373295 |
24827 |
1990 |
268663 |
453379 |
4471355 |
9157429 |
24798 |
1991 |
- |
- |
4369221 |
8947226 |
24730 |
1992 |
278060 |
461729 |
4293958 |
8798082 |
24676 |
1993 |
276887 |
464431 |
4202583 |
86112106 |
24635 |
1994 |
263629 |
430958 |
4087655 |
8370246 |
24548 |
1995 |
262237 |
425714 |
3957411 |
8105629 |
24482 |
1996 |
تعداد دانش آموزان مدارس ابتدایی ومقدماتی متوسطه طی سال1998، به ترتیب 500/663/7 و 600/380/4 نفر بوده است. کودکان پس از ورود شش سالگی در ماه آوریل وارد دبستان می شوند.سال تحصیلی در ژاپن از ماه آوریل آغاز میشود، و این شاید ناشی از این عامل باشد که اول آوریل نشان آغاز سال مالی است. بیشتر مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه سیستم سه ترمی را بکار میبرند. نخستین ترم از اول آوریل تا نیمه جولای، دومی از سپتامبر تا آخر دسامبر، و سومی از ژانویه تا آخر مارس میباشد. بین این سه ترم، تعطیلات تابستانه، زمستانه و بهاره وجود دارند. بیشتر کالجها و دانشگاهها سیستم دو ترمی را بکار میبرند که شامل ترم آوریل تا سپتامبر تا مارس می باشد.دانش آموزان مراکز آموزشی فوق همچنین در فعالیتهای باشگاهی، کمیتههای کلاسی، و جلسات کلاسی شرکت میکنند. وقت ناهار کودکان مسئول به آشپزخانه میروند و غذای مدرسه را به کلاسها میبرند و میان اعضاء کلاس پخش میکنند. بیشتر مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه غذای تمام بچه های مدرسه را عرضه می کنند. بعد از کلاسهای روز، بچه ها کلاسها را تمیز میکنند، و در فعالیتهای باشگاهی شرکت میکنند، در کتابخانه مدرسه و یا در کلاسهای درس خود مطالعه میکنند، و پس از آن به خانه میروند. معمولا فعالیتهای باشگاهی پر طرفدار هستند و بچهها فعالیتهایی را داوطلبانه و تحت راهنمایی و سر پرستی معلمان انجام میدهند.فعالیتهای باشگاهی، در مدارس مقدماتی متوسطه بعنوان فعالیتهای آموزشی ویژه طبقه بندی می شوند، میتوانند توسط دانش آموزان بعنوان فعالیتهای گروهی داوطلبانه تعریف شوند که تحت نظارت معلمان انجام میشوند. محتوای این فعالیتها بسیار متفاوت و گوناگون می باشد.
مقطع آموزش پیش دبستانی درژاپن حداکثرمدت زمان سه سال رده های سنی 3-6 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی غیراجباری وغیررسمی بوده وبا دریافت شهریه ازوالدین کودکان ارائه می گردد.هدف اصلی مراکزآموزش پیش دبستانی،پرورش ذهنی وجسمی کودکان در یک محیط مناسب آموزشی است.برنامه های آموزشی این مقطع نیزبر39هفته آموزشی در سال و4 ساعت کلاسی روزانه تجاوز نمی کند.
تعداد معلمان زن |
تعداد کل معلمان |
تعداد دختران ثبت نامی |
تعداد کل ثبت نامی |
تعدادمدارس |
سال |
97419 |
109753 |
987014 |
2007964 |
15076 |
1990 |
98148 |
110351 |
972458 |
1977611 |
15041 |
1991 |
- |
- |
958956 |
1948868 |
15006 |
1992 |
100061 |
113081 |
939051 |
1909136 |
14958 |
1993 |
99770 |
112416 |
912089 |
1852183 |
14901 |
1994 |
96757 |
102992 |
890594 |
1808432 |
14856 |
1995 |
97283 |
103518 |
885940 |
1798050 |
14790 |
1996 |
سیستم اساسی آموزش برپایه ترکیبی از نظامهای آموزشی انگلستان، فرانسه و آمریکا قالب ریزی شده و شاید مدل آموزش آمریکا بیشترین تأثیر را داشته است. نظام آموزشی زاپن به طور کلی از مقاطع آموزشی مختلف به شرح ذیل متشکل میگردد:
. مراکز پیش دبستانی
. مدارس ابتدایی (شوگاکو)
. مدارس مقدماتی متوسطه (چوگاکو)
. مدارس تکمیلی متوسطه (کوکو ؛ کوتایگاکو)
. مراکز دانشگاهی
الگوی اصلی نـظام مدرسه در ژاپن سیستمی یکپارچه می باشد . این سیستم بعد از سال 1947، و با اصلاح سیستم دو گانه قبلی بنا نهاده شد. مدارس عالی فنّی در سال 1962 بعنوان مؤسسه ای اضافی بر مؤسسات سیستم یکپارچه و با هدف تربیت متخصّصان مهندسی درجة میانی ایجاد شدند، امّا تعداد این مدارس هنوز به نسبت پایین است .
6 سال مدرسه ابتدایی و 3 سال مقطع مقدماتی متوسطه اجباری است. درصد حضور در مدرسه در هر دوسطح 99.8 درصد می باشد.حدود 96.8 درصد از کسانی که دوره مقدماتی متوسطه را به اتمام رسانده اند، پس از گذراندن امتحان ورودی به مقطع تکمیلی متوسطه راه می یابند که خود به سه نوع تقسیم می شوند :
. مدارس آموزش عمومی
. مدارس حرفه ای که دانش کاربردی و تکنیکهای صنعت ، کشاورزی، بازرگانی و غیره را آموزش میدهند.
. مدارس مکاتبه ای ترکیبی
بسیاری از مراکز تکمیلی متوسطه هم دروس عمومی و هم دروس حرفه ای راارائه میدهند .
دوره حضور در مراکز تکمیلی متوسطه برای دانش آموزان تمام وقت 3 سال و برای دانش آموزان پاره وقت سه سال یا بیشتر می باشد. دانش آموان پاره وقت 7/0درصد کلّ تعداد دانش آموزان مراکز تکمیلی متوسطه را تشکیل میدهند. بعلاوه ،دروس مکاتبه ای در سطح دبیرستان در دسترس می باشند . تحت این سیستم، یک دانش آموز کتابهای داده شده را مطالعه می کند و در فواصل معیّن مقالات تخصّصی ای در مورد موضوعات داده شده ارائه میدهد، و برای دوره ای معیّن آموزش می بیند و اگر در امتحانات قبول شود، به او دیپلم متوسطه اعطا می شود .مدارس عالی عموماً براساس دوره های دوساله عمل می کنند. کالجهایی وجود دارند که دوره های سه ساله ارائه می دهند، امّا تعدادشان کم است . یکی از دیژگیهای این کالجها این است که تعداد زیادی از آنها مختص زنان می باشند.تعداد کلّ مدارس عالی در اول ماه می 1997 ، 595 مدرسه بوده است.از کلّ ثبت نام ،2/90درصد را دختران تشکیل میدهند . دوّمین ویژگی این مدارس این است که تعداد قابل توجهی از آنها مؤسساتی خصوصی هستند . مدارس عالی خصوصی 7/84 درصد کلّ مدارس عالی را تشکیل میدهند سوّمین ویژگی، روند اخیر مستقر سازی مدارس عالی درشهرستانهای کوچک، متوسط و مناطق روستایی می باشد.کالجها یا دانشگا هها مطابق با دوره های چهار ساله عمل می کنند. دانشجویان در طول این چهار سال، دورة آموزش عمومی ( شامل سه بخش ادبیات و علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی)، زبان خارجی، دوره های بهداشت و بدنسازی، و دوره های تخصّصی را می گذرانند . امّا دانشجویان پزشـکی باید دوره های 4 سالة علـوم پزشـکی را بـگذرانند و دو سال هم بیشتر از دانشـجویان رشته های دیگر صرف تحصیل کنند. برخی از دانشگاه ها دوره های پنج سالة شبانه ای برای جوانانی فراهم می آورند که در طول روزکار می کنند. در سال 1997،2/5 درصد کلّ دانشجویان دانشگاه دوره های شبانه را می گذراندند . علاوه بر آن، چند دانشگاه هم دوره های مکاتبه ای ارائه میدهند. تفاوتهای گسترده ای میان یک مؤسسه آموزش عالی و مؤسسه دیگر براساس نوع مؤسسه سنّت و تاریخ و بسیاری عوامل دیگر وجود دارد .تفاوتهای عظیمی هم می تواند در تسهیلات و کیفیّت آموزش مشاهده شود.به این علّت، کالجها و دانشگاه ها براساس اعتبارشان درجه بندی می شوند.در نتیجه ، نرخ تقاضای ورود به مؤسسات بسیار معتبر بسیار بالاست.
دانشگاه های کارشناسی ارشد ، دوره ای دوساله برای مدرک فوق لیسانس و دورة سه ساله جهت مدرک دکترای بعد از دوره کارشناسی ارشد ارائه میدهند.دانشجویان فوق لیسانس مدرک فوق لیسانس یا دکترا را بعد از گذراندن امتحان دریافت میدارند.با این حال در مورد دانشجویان پزشکی، از آنجا که باید دورة 6 سالة کارشناسی را بگذرانند، فقط دورة دکتری در سطح فوق لیسانس ارائه میشود.
در عصر کهن بود که سیستم نوشتاری از چین و از طریق شبه جزیره کره به ژاپن وارد شد. در نیمه دوم قرن پنجم، برخی از نجیب زادگان که در پایتخت و ژاپن مرکزی و نیز در نواحی محلی زندگی میکردند، خواندن و نوشتن را آموختند. در نتیجه یادداشتهای نوشتاری به سیستم نوشتاری چین و با استفاده از حروف چینی یا مدل ژاپنی و استفاده از فرم هجایی کهن کانا (مان یوکانا ( حروف ساده شده چینی) ارائه میشد. در اوایل قرن هشتم بهیون شوکی، تاریخ ژاپن، با استفاده از حروف چینی تألیف شد که شامل یادداشتهای پراکندهای بود که توسط طوایف پیشرو آن دوران از نسلی به نسل دیگر رسیده بود. گزیده های شعر مان یوشو و سند کوجیکی نیز در همان قرن گردآوری شده اند. گزینه های شعر مان یوشو به زبان مان یوکانا و کوجیکی با استفاده از حروف چینی به زبانی مرکب از چینی و ژاپنی نوشته شده است.نه تنها حروف الفبا و ادبیات کهن چین، بلکه تکنولوژی هم از طریق کره به ژاپن باستان وارد شد؛ این تکنولوژی شامل کشت برنج خیس، چرخ سفالگری، و علم فلز شناسی در حدود قرن دوم یا سوم پیش میلاد مسیح میباشد. در نتیجه، بسیاری از هنرها و مهارتهای پیشرفته توسط ادبا و هنرمندان چینی یا کرهای ساکن ژاپن به ژاپن وارد و در آنجا گسترش یافت. تعداد کودکان اشراف زادهای که در نمونه های تاریخی کنفوسیوس آموزش میدیدند و جوانانی که به روحانیت بودایی وارد میشدند رو به افزایش بود. از این رو تا پایان قرن ششم، جامعة ژاپن که در شرقی ترین بخش منطقة فرهنگی چین واقع شده بود، تا مرحلة تمدن پیش رفت.