رشد سریع صنعتی سازی تأثیرات عظیمی بر زندگی شهری و روستایی ژاپن داشته است . با وجودی که مکانیزه شدن کشاورزی گسترش یافته است امّا هنوز جوانان تمایل به ترک خانه دارند و برای کار به ادارات و کارخانه های شهرهای کوچک و متوسط مجاور می روند ، و کشاورزی و کشت و زرع را در دستان سالمندان، زنان، و امثال آن رها می سازند. بعلاوه با گسترش سریع تأثیرات رسانه های جمعی چون تلویزیون در سراسر کشور ، مناطق روستایی و صنعت کشاورزی ، برخی از ویژگیهای زندگی جمعی گذشته را از دست داده اند.
معلمان توسط بورد های محلی یا منطقهای استخدام میشوند واز طریق مدارس روی یک جدول از قبیل تعیین شده به صورت نوبتی کارمیکنند. رقابت برای منصب های آموزشی جدید اغلب شدید است و بوردهای آموزشی امتحانات ورودی ومصاحباتی برای متقاضیان بالقوه برگزار میکنند. معلمان جدید به محض استخدام نیاز دارند، جلسات مختلف آموزش در حین خدمت را در طول اولین سال بودن در سیستم آموزش تجربه کنند. حقوق آنان توسط محلیت، نوع مدرسه، سابقه خدمت، و سمت آنها در مدرسه تعیین میشود. مدیران و معاونین از ردیف معلمان به استخدام در میآیند ومعمولاً 15 تا 20 سال در کلاس درس آموزش داده اند.از نظر تأمین پرسنل، مدارس ژاپن اصولاً مؤسساتی هستند که توسط معلمان اداره میشوند. وظایف مدیریتی در میان معلمان ارشد واز طریق سیستمی از کمیته های نظارت کننده بر تمام وظایف مدرسه بخش میشود. معلمان نیز توسط سطح کلاس سازماندهی میشوند ،و این کمیته های در سطح کلاس مسئول برنامه ریزی واجرای برنامه آموزشی سالانه و نیز سازماندهی رویدادهای خارج از برنامه درسی برای آن کلاس میباشند.
آموزش عالی توسط دانشگاهها «دایگاکو» (Daigaku)،مدارس عالی« تانکی ـ دایگاکو» (Tanki- Daigaku) ودانشکده های فنّی«کوتو سمنو نگاکو»(Koutou- Senmon- Gakko) فراهم میشود.این مؤسسات ممکن است دولتی( Prefectural) ، یا وابسته به شهرداری) یا خصوصی باشند. وزارتخانه بایستی تأسیسات مؤسسات آموزش عالی را تصویب کند و این مؤسسات تحت کنترل این وزارتخانه می باشند.درحدود70درصد مراکز« دایگاکو»(Daigaku) و 85 درصد مراکز«تانکی دیگاکو»(Tanki- Daigaku)، مؤسسات خصوصی هستند.دانشگاهها از یک یا چند دانشکده که دوره های 4 ساله را با موضوعات و رشته های مختلف ارائه می دهند،متشکل می گردند. بودجة دانشگاههای دولتی اساساً از بودجة ملی و محلی تأمین می شود.دانشگاههای خصوصی و دانشکده ها توسط شهریة دانشجویان و بودجة خصوصی تأمین مالی می شوند. دولت ملی حدود یک سوم هزینه های جاری مؤسسات خصوصی را با کمکهای بلاعوض تأمین میکند. مدارس عالی دوره های 2 تا 3 ساله ارائه می دهند که به مدرک تحصیلی درجه یک منتهی نمی شود بلکه مدارک اکتسابی ممکن است بخشی از مدارک منجر به مدرک تحصیلی به حساب آیند.دانشکدة فنی دوره های 5 ساله ارائه می دهد که دروس سال آخر آن در سطح بعد از متوسطه می باشد.آنها تکنیسین تربیت می کنند امّا گواهینامه در سطح دانشگاه ارائه نمی کنند.
با وجود اینکه ، دارندگان مدرک تکنیسین ممکن است برای پذیرش در سومین سال دورة دانشگاهی کاربرد داشته باشد.دو دانشگاه ملی(دانشگاه فنّی «ناگا اوکاو» (Nagaoka) و دانشگاه فنّی « تویو هاشی » (Toyohashi) دوره های چهارساله کارشناسی ارائه میدهند.
مقطع آموزش ابتدایی درژاپن حداکثرمدت زمان6 سال رده های سنی 12-6 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی اجباری ورسمی بوده وبا دریافت شهریه ازوالدین کودکان ارائه می گردد. مدت زمان کلاس درس 45 دقیقه است .هدف اصلی مراکزآموزش ابتدایی، ارائه آموزش عمومی مناسب یا مراحل رشد جسمی وذهنی کودکان است. برنامه های آموزش ابتدایی تا قبل از سال 1992 بر اساس 6 روز در هفته بود اما از آن سال به بعد به تدریج به 5 روز در هفته کاهش یافته است. ارتقا به کلاسهای بالاتر در دورة ابتدایی به صورت اتوماتیک است. نسبت دانش آموزان به معلمین در دورة ابتدایی 4/19 بوده و به پایه های تحصیلی تفکیک نمی گردد. تعداد دانش آموزان در هر کلاس 4/28 نفر است. طبق آمار سال1999،100درصد جمعیت سنی12-6سال این مقطع را طی می نمایند.
تعداد معلمان زن |
تعداد کل معلمان |
تعداد دختران ثبت نامی |
تعداد کل ثبت نامی |
تعدادمدارس |
سال |
264512 |
452849 |
4575098 |
9373295 |
24827 |
1990 |
268663 |
453379 |
4471355 |
9157429 |
24798 |
1991 |
- |
- |
4369221 |
8947226 |
24730 |
1992 |
278060 |
461729 |
4293958 |
8798082 |
24676 |
1993 |
276887 |
464431 |
4202583 |
86112106 |
24635 |
1994 |
263629 |
430958 |
4087655 |
8370246 |
24548 |
1995 |
262237 |
425714 |
3957411 |
8105629 |
24482 |
1996 |
تعداد دانش آموزان مدارس ابتدایی ومقدماتی متوسطه طی سال1998، به ترتیب 500/663/7 و 600/380/4 نفر بوده است. کودکان پس از ورود شش سالگی در ماه آوریل وارد دبستان می شوند.سال تحصیلی در ژاپن از ماه آوریل آغاز میشود، و این شاید ناشی از این عامل باشد که اول آوریل نشان آغاز سال مالی است. بیشتر مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه سیستم سه ترمی را بکار میبرند. نخستین ترم از اول آوریل تا نیمه جولای، دومی از سپتامبر تا آخر دسامبر، و سومی از ژانویه تا آخر مارس میباشد. بین این سه ترم، تعطیلات تابستانه، زمستانه و بهاره وجود دارند. بیشتر کالجها و دانشگاهها سیستم دو ترمی را بکار میبرند که شامل ترم آوریل تا سپتامبر تا مارس می باشد.دانش آموزان مراکز آموزشی فوق همچنین در فعالیتهای باشگاهی، کمیتههای کلاسی، و جلسات کلاسی شرکت میکنند. وقت ناهار کودکان مسئول به آشپزخانه میروند و غذای مدرسه را به کلاسها میبرند و میان اعضاء کلاس پخش میکنند. بیشتر مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه غذای تمام بچه های مدرسه را عرضه می کنند. بعد از کلاسهای روز، بچه ها کلاسها را تمیز میکنند، و در فعالیتهای باشگاهی شرکت میکنند، در کتابخانه مدرسه و یا در کلاسهای درس خود مطالعه میکنند، و پس از آن به خانه میروند. معمولا فعالیتهای باشگاهی پر طرفدار هستند و بچهها فعالیتهایی را داوطلبانه و تحت راهنمایی و سر پرستی معلمان انجام میدهند.فعالیتهای باشگاهی، در مدارس مقدماتی متوسطه بعنوان فعالیتهای آموزشی ویژه طبقه بندی می شوند، میتوانند توسط دانش آموزان بعنوان فعالیتهای گروهی داوطلبانه تعریف شوند که تحت نظارت معلمان انجام میشوند. محتوای این فعالیتها بسیار متفاوت و گوناگون می باشد.