الزامات تحول بنیادی در آموزش و پرورش

تحول در نظام و ساختار آموزش و پرورش در سال های اخیر مورد تاکید رهبر معظم انقلاب بوده است و همه صاحب نظران بر این ضرورت تاکید دارند. منتها ابتدا باید شورای عالی انقلاب فرهنگی، متولی اصلی مباحث فرهنگی کشور با استفاده از ظرفیت کارشناسی کشور، هدف، ابعاد و الزامات تحول در نظام آموزش و پرورش را خوب تبیین کند. باید مسوولان و مردم بر ضرورت این تحول به یک گفتمان مشترک برسند. رسانه ها بویژه رسانه ملی باید این نظام تحول و الزامات آن را تبیین کنند تا به یک عزم و باور ملی تبدیل شود. همه این مطالبه را از مسوولان پیگیری کنند.

آموزش و پرورش در ایران

در فلات ایران، دست کم از پانزده هزار سال پیش، انسان زندگی می‌کرده است. دربارهٔ چگونگی آموزش و پروش مردمانی که پیش از آریایی‌ها در این سرزمین زندگی می‌کردند آگاهی چندانی در دست نیست.

آموزش در ایران باستان
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران، در فلات ایران، دست کم از پانزده هزار سال پیش، انسان زندگی می‌کرده است. دربارهٔ چگونگی آموزش و پروش مردمانی که پیش از آریایی‌ها در این سرزمین زندگی می‌کردند آگاهی چندانی در دست نیست.
نزدیک به چهار هزار سال پیش، آریایی‌ها و از آن جمله مادها، پارسی‌ها و پارتی‌ها به سرزمین ایران مهاجرت کردند. مادها در غرب و پارسی‌ها در جنوب و پارتی‌ها در شرق فلات ایران ماندگار شدند و حکومت‌هایی تشکیل دادند.

تغییرات سه دهه گذشته در نظام آموزشی ایران/ کدام بهتر بود؛ ۵-۳-۴ یا ۵-۳-۳-۱ یا ۶-۳-۳ یا ۳-۳-۳-۳ ؟

جامعه > آموزش - نظام آموزشی در ایران مانند هر کشور دیگری دچار تغییرات فراوانی شده است اما آیا این تغییرات سبب بهتر شدن آن شده است؟

زهرا تالانی: آموزش و پرورش به سبک جدید که در آن مدرسه، معلم و کلاس درسی باشد از حدود 150 سال پیش در کشور شکل گرفت،قبل از آن دانش آموزان در مکتب خانه یا مسجد تنها خواندن و نوشتن یاد می گرفتند اما در شیوه جدید آموزش، قرار شد که مهارتهایی هم به دانش آموزان آموخته شود. از آن زمان تاکنون آموزش و پرورش ما تغییرات فراوانی با هدف بهتر شدن پیدا کرد اما هربار منتقدانی هم داشت. به طوریکه الان کارشناسان آموزشی معتقدند نظام آموزشی ما هیچ مهارتی را به دانش آموزان یاد نمی دهد و بیشتر بر حفظیات استوار است.

به اعتقاد اکثر آنها، الان مشکل نظام آموزشی ما 6 ساله بودن یا نبودن دوران ابتدایی نیست بلکه مشکل در عدم آموزش مهارت به دانش آموزان است چون سیستم آموزشی کشور سبب شده دانش آموزان و دانشجویان فقط به فکر گرفتن مدرک یا نمره قبولی باشند، به همین دلیل یک شب مانده به امتحان یا در شب امتحان شروع به حفظ کردن محتویات کتاب درسی خود کرده و اگر همان سوال ها را یک هفته بعد از دانش آموز بکنید، او قادر به پاسخگویی به تمام سوال ها نیست.

کفاش معاون پرورشی وفرهنگی وزیر آموزش وپرورش درباره مشکلات نظام آموزشی کشور می گوید: مشکل از دوران ابتدایی شروع می شود که کودکان ما به جای تشویق شدن به خلاقیت، پرسش گری دچار چارچوبهای تعریف شده آموزشی می شوند و قوه خلاقه در آنها نابود می شود.

او در گفت وگو با خبرآنلاین می گوید: در آموزش مدرن، شناسایی استعدادها حرف اول را می زند و از همان دوران ابتدایی ، معلمان استعدادهای کودکان و هدایت آنها را به عهده دارند، اما در نظام آموزشی کشور ما، معلمان هیچ مسئولیتی در شناسایی استعدادها ندارند .

علل افت کیفیت آموزشی و پرورشی در مدارس ایران

در هر جامعه باتوجه به طرز تفکـر احاد جامعه و بافت فلسفی فکـری و ریشه های عقیدتی آنهـا نظامهایی روی کـار می آیند و این نظامها فـارغ از محاسن و معایب خود در آن جامعه اقدام به طراحی برنامه ها و اهداف غایی در قالب کتب درسی و مکتبی و فکری برای دانش آموزان خود می نمایند .
در این بین ساخت نظام آموزشی یک جامعه اعم از نگرشها و باورها‎‎‎، برنامه ها وآیین – نامه ها می توانند همگی برسیستم کلی تقسیم و تربیت تأ ثیری شگرف بگذارند که بعضی ازآنها آثار خود را در کـوتاه مدت و بعضی در بلند مدت نمایان می سازند و این تا ثیـرات اعـم ازمطلوب یا نامطلوب صحیح یا غلط در بافت آینده جامعه تأ ثیری بسیار عمیق خواهند گذاشت با توجه به اینکه دیگه فعالیتهای مربوط به مسائل آموزشی و پرورشی در مدتی تقریباً طولانی اثرات عمده خود را به معرض دید می رسانند شاید کوچکترین اشتباه و یا نارسایی در تحلیل بعضی ازمسائل و یا در نظر گرفتن بعضی از علل و عوامل بسیار پیچیده تربیتی و آموزشی ضایعه ای غیر قابل جبـران بر پیکـره ضعیف آموزشی کشور وارد نمایند که سالها نتوان التیام آنرا بهبود بخشید آنهم با صرف هزینه های گزاف و چندین برابر قبلی که برای طراحی و اجرا صرف گردیده است .
 

نگاهی به تاریخچه آموزش علوم پایه در ایران

نخستین خبر از ورود علوم جدید در ایران را در کتاب تاریخ ایران، نوشته سرجان مالکوم می خوانیم. جان مالکوم که بین ۱۸۰۰ تا ۱۸۱۰ میلادی، سفیر انگلیس در دربار فتحعلی شاه قاجار بود، می نویسد: «در سایر علوم، اهالی حالیه ایران، مثل مردم قدیم این ملک اند.
از ریاضی کم سررشته دارند و نجوم را هم بیشتر به جهت تعیین اوقات و احکام رایجه تحصیل می کنند. و این علم است که جمیع ملت از پادشاه تا گدا، به آن اعتقاد دارند. قواعد بطلمیوس درباب صور و حرکات اجرام سماویه و هیئت و سطح زمین معتقد ایشان است. در این اواخر مختصری از قواعد کاپرنیکس با شرح نیوتان در فارسی ترجمه شده است بلکه سبب ترقی مردم در این باب شود و چند نفری هم تحصیل کرده اند. لکن محتمل نیست که این گونه انواردانش به زودی ظلمت زدای ابر جهالتی که هم از قرن های دراز محیط به آفاق مملکت بوده، شود. از جغرافیا من حیث هو علم خبر ندارند... از علم مساحت و پیمایش زمین نیز مقدری باخبرند که همین قطعه از کره را که در تصرف ایشان است نمی توانند به هیچ طور درست تحدید و تحطیط کنند... آن چه در عهد پادشاهان مقتدر و کاردان اندوخته شده است، در حکومت سلاطین جاهل ضعیف، بر باد رفته است... تا به حال بنابر تغییرات ملکی و انقلابات دولتی، دریای دانش در ایران علی الاتصال در جزر و مد بوده و مادامی که مردم این ملک در تحت حکومت بی ثابت و بالغلبه اند، بر همین نهج خواهد بود.» (تاریخ ایران، جان مالکوم، جلد دوم، در بیان علوم صنایع اهل ایران، ص ۵۹۸ تا ۶۰۰) جالب است که وقتی دولت ایران در تلاش آن بود که با استفاده از آموزش های علمی و فنی مستشاران فرانسوی، به سرپرستی ژنرال گاردان مانع حمله روسیه شود و ثباتی در کشور فراهم آورد «به علت تحریکات و پول افشانی های انگلیس، بالاخره در ربیع الاول ۱۲۲۴ این هیات به ترک ایران مجبور گردیدند و به همین جهت اقدامات مفیدی که انسان در مدت کوتاه اقامت خود در ایران شروع کرده بودند و ممکن بود برای این همه سپاه و سلاح این کشور بنیان بسیار خوب و صلاحی باشد، چنانکه می بایست نتیجه ثابتی ندارد. تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران، جلد اول، دکتر حسین محبوبی اردکانی، دانشگاه تهران، ص ۷۴) این هیات بنابر درخواست فتحعلی شاه به فرمان ناپلئون به ایران آمده بودند با خروج هیات فرانسوی از ایران، مستشاران نظامی و سیاسی انگلیسی به ایران آمدند و به آموزش نظامیان و تجهیز نیروها پرداختند. اما نه آموزش فرانسوی ها و نه انگلیسی ها، مانع از شکست ایران در برابر روسیه نشد و ایران برای توقف جنگ ناچار به قبول دو عهدنامه گلستان و ترکمانچای شد و بخشی از شمال ایران به روسیه واگذار شد.