الف: اهمیت تربیت از دیدگاه امام (س)
امام خمینی - سلام الله علیه - همواره از آموزش و پرورش اسلامی و تعلیم و
تربیت بر مبنای اسلام سخن به میان می آورد او می فرمود: انسان موجودی است
که با تعلیم و تربیت رشد می کند البته آدمی چند گونه رشد دارد؛ رشد نباتی
که با همه گیاهان، هم در کاروان است. رشد حیوانی که با همه حیوانات در
خوردن، خوابیدن و تولید مثل، هم قافله است و رشد انسانی که از راه تعلیم و
تربیت صورت می پذیرد و در این مقطع، آدمی از کاروان نباتات و نیز از قافله
حیوانات، جدا و متمایز می گردد تردیدی نیست که تعلیم، منهای تربیت بی نتیجه
و گاهی مضر است، چنانکه تربیت بدون تعلیم نیز سودمند نخواهد بود.[1]
«ن وَالقَلَمِ»
«ن وَالقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ» «سوگند به قلم و آنچه مینویسند.»، اطلاعاتی در باب علم تعلیم و تربیت در اسلام، ایران و جهان«ن وَالقَلَمِ»
«ن وَالقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ» «سوگند به قلم و آنچه مینویسند.»، اطلاعاتی در باب علم تعلیم و تربیت در اسلام، ایران و جهانتعلیم و تربیت از دیدگاه پیامبر اسلام
چکیده
امروزه بر تمام اندیشمندان و صاحب نظران ثابت شده است که تعلیم و تربیت پایه و اساس موفقیت هر ملتی است و اصولاً بدون تعلیم و تربیت صحیح هیچ کوششی در جامعه به ثمر نخواهد نشست . اگر جامعه اسلامی ما می خواهد مراحل ترقی را سریع و بی اشتباه طی کند ، باید با تاسی از گفتار و سیره ی عملی پیامبر اعظم (ص) و ائمه معصومین(ع) که بنیان گذاران تعلیم و تربیت واقعی می باشند ، راه رشد و کمال را طی نمایند.
اینجانب با بضاعت علمی اندک خود سعی کرده ام از دریای بی کران تعلیم و تربیت اسلامی ، نکاتی را از منظر نبی مکرم اسلام (ص) مورد بررسی قرار دهم. برای این کار با استفاده از منابع علمی مکتوب ابتدا دو واژه «تعلیم» و«تربیت» را تعریف و سپس تفاوت بین آن ها را بررسی می نمایم تا مشخص شود که هدف از تعلیم و تربیت چیست و چه چیزی را می خواهیم بررسی کنیم؟ در ادامه به شرح دیدگاه پیامبر اسلام و نکات مورد توجه آن حضرت مثل: اخلاص، تربیت عملی، ملایمت و نرمش، انتخاب نوبت صبح برای تعلیم و تربیت، سئوال و پرسش و پرهیز از مجادله، پرداخته ام و روش هایی که پیامبر اسلام (ص) برای تعلیم و تربیت از آن ها استفاده می کرد، مثل روش خطابه و موعظه، روش اسوه ای، اعزام معلم به نقاط مورد نیاز، تشویق و تنبیه و... را بطور خلاصه بیان کرده ام و در پایان ضمن بیان چند حدیث کوتاه از زبان پیامبر در خصوص تعلیم و تربیت به نتیجه گیری از مباحث پرداخته ام تا اثبات نمایم که پیامبر اسلام همواره تعلیم و تربیت را مثل دو بال برای پرواز لازم می دانند که بدون یکی دیگری نیز نمی تواند به تنهایی عامل خوشبختی افراد گردد.
جایگاه، نقش و رسالت معلم و مربی از دیدگاه قرآن و روایات
نویسنده:حجت الاسلام سید محمدرضا علاء الدین
پژوهشگر علوم قرآنی و استاد راهنمای سطوح 2و3 حوزه
چکیده:
قرآن کریم به عنوان چراغ پر فروغ و سراج وهاج که کاملترین برنامه و قوانین را برای سعادت بشر دارد در آیات نورانیش مکتب تعلیم و تربیت اسلامی را به زیبائی هرچه تمام ترسیم نموده است و خداوند را به عنوان اولین معلم بشر معرفی نموده که به پیامبرش در آغاز بعثت فرمود: ( اقراء باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقراء و ربک الاکرم الذی علم بالقلم علم الانسان مالم یعلم) (سوره علق) و اینچنین مکتب تعلیم و تربیت اسلامی به عنوان مکتبی ممتاز، مستقل و با مبانی و اصول مشخص پدیدار گردید که در این مکتب علم و دانش، معلم و متعلم (شاگرد و مربی) و مدرسه و مکتب خانه از جایگاه بسیار ارزشمند و رفیعی برخوردارند. ما در این مقاله علاوه بر نگرشی کلی به مکتب تعلیم و تربیت اسلامی به جایگاه معلم و رسالت معلم و ویژگی های یک معلم از منظر آیات وحیانی قرآن کریم و روایات نورانی حضرات معصومین (علیهم السلام) پرداخته ایم و رسالت یک معلم قرآنی را همان رسالت خداوند و رسالت رسولان الهی در هدایت، سرپرستی و خروج از ظلمات به سوی نور و رشد و کمال بخشی انسان به قرب حضرت حق دانسته ایم.
کلید واژگان:
جایگاه معلم، رسالت معلم، ویژگی های معلمی
نقش زن در تربیت اسلامی با تکیه بر دیدگاه حضرت امام خمینی (ره)
مقدمه
زن به جهت جنبه عاطفی و جسمی خود به مانند تاب تحمل وظایف سنگین و دشواری‌ها را ندارد ولی این مانع از آن نمی‌شود که او نتواند با توان فکری و تقویت خردورزی و تضعیف جنبه عاطفی خود بوسیله آگاهی و روبرو شدن همراه با واقع گرایی و منطق با مسائل و روش تربیت عملی متوازن و قوی ساختن معقولانه جسم، این نقاط ضعف را به قوت تبدیل نماید. در عرصه واقعیت زنان بسیاری را می‌بینیم که بیش از مردانی که توانمندیهای خویش را فراموش کرده‌اند، از اراده و موضع گیری قوی‌تر و واقعیت نگری افزون‌تری برخوردار هستند. این بدان معناست که نقاط ضعف موجود در انسان از امور ذاتی مرتبط با تکوین انسان نیستند که قابل تغییر نباشند بلکه از امور طبیعی هستند که با تلاش‌های مثبت و منفی انسان قابلیت تغییر و تحول را دارند.
آرا و اندیشه‌های تربیتی امام خمینی (ره)
اصغر مجتهدزاده
مقدمه
هر یک از مکاتب تربیتی بر نگرشی خاص از هستی و انسان مبتنی هستند و وجوه امتیاز هر یک از این مکاتب را باید در تفاوت نگرش آنها به هستی و انسان جستجو کرد. با رجوع به اندیشه‌هایی که با عنوان مکتب تربیتی در روزگاری شهرت داشته‌اند، اهمیت و جایگاه دیدگاههای هستی شناختی و انسان‌شناختی نمایان می‌شود. در سایه آگاهی از دیدگاه مبنایی این مکاتب، درمی‌یابیم که داوری ادیان الهی بویژه اسلام درباره انسان منشأ وجود تفاوتهایی در مکتب‌های تربیتی دینی نسبت به دیگر مکاتب بشری است. دانشمندان مسلمان، اعم از فیلسوفان و عارفان و متکلمان و اخلاقیون، در مواضع گوناگونی آرای خویش درباره هستی و انسان را ابراز داشته‌اند و همواره به سبب ایمان به اسلام کوشیده‌اند که در نظریات خود از تعارض با آموزه‌های قرآنی و روایی بپرهیزند. این اندیشه‌مندان، در عین پویش و کوشش عقلانی برای دستیابی به آرایی استوار، از منبع وحی و متون دینی نیز الهام گرفته‌اند و بی‌شک، تعالیم دینی در بنیان و پیکرة نظام اندیشه ایشان جایگاهی اساسی داشته است.